MSFDK900LL/4 ЭЛЕКТР ҚОЗҒАЛТҚЫШЫН ТЕХНИКАЛЫҚ ПАЙДАЛАНУ ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ЕРЕКШКЛІКТЕРІ

FEATURES OF THE TECHNICAL OPERATION OF THE MSFDK900LL / 4 ELECTRIC MOTOR

Nursultan Ibrahim

Student, Zhanaozen Polytechnic College,

Kazakhstan, Zhanaozen

Dametken Yakubova

Scientific adviser, Master of Engineering and Technology, Zhanaozen Polytechnic College,

Kazakhstan, Zhanaozen

АННОТАЦИЯ

Техникалық және кәсіптік білім беруді ұйымдарының әлеуметтік серіктестіктердің өңдірістік аланындағы студенттердің тәжірибеден өтіп, MSFDK900LL/4 электр қозғалтқышын техникалық пайдалану жұмыстарының ерекшкліктерімен танысу.

ABSTRACT

Familiarization of students with the peculiarities of work on the technical operation of the MSFDK900LL/4 electric motor at the production site of social partnerships of technical and vocational education organizations.

Түйін сөздер: өндірістік тәжірибе, электр машина, синхронды қозғалтқыш, техникалық пайдалану, реле.

Keywords: industrial practice, Electric machine, synchronous motor, Technical operation, relay.

Бүгінгі таңда кәсіптік білім беру жүйесінде болып жатқан өзгерістер, бірінші кезекте, түлектің біліктілігін еңбек нарығының талаптарына сәйкес келтіруге бағытталған. Техникалық және кәсіптік білім беруді дамыту мен жаңғыртудың маңызды шарты практикалық-бағдарланған тәсіл болып табылады, оны пайдалану білім беру процесінде маманның жалпы және кәсіптік құзыреттерін қалыптастыруға бағытталған.

Жаңаөзен политехникалық колледжі көпсалалы болып табылады. Оқу процесінің кестесіне сәйкес кәсіби құзыреттілікті дамыту үшін колледж студенттері "ҚазГӨЗ"АҚ колледжінің әлеуметтік серіктесінің өндірістік алаңында практикадан өтеді.

Өндірісте практикадан өтудің мақсаты мен міндеттері жұмыс біліктілігін игеру үшін кәсіптік қызмет түрлері бойынша білім беру бағдарламасы шеңберінде студенттердің практикалық кәсіби дағдыларын бекіту; электромонтерларға тән еңбек тәсілдерін, операциялар мен еңбек процестерін орындау тәсілдерін оқыту; сондай-ақ болашақ мамандықтың жалпы және кәсіби құзыреттерін кейіннен игеру үшін қажетті болып табылады.

Практикадан өту нәтижелері бойынша көрсетілген кәсіби қызмет түрлерін және тиісті кәсіби құзыреттерді меңгеру мақсатында үшінші курс студенттері мынадай кәсіби модульдер бойынша практикалық тәжірибені өткереді:

КМ04.Үздіксіз және сапалы электрмен жабдықтауды қамтамасыз ету;

КМ05.Электр қондырғыларын жарамды және жұмысқа жарамды күйде ұстау;

КМ06.Электр қондырғысын тексеру және баптау.

Кәсіби модуліне сәйкес өндірістік ұйымдардың электр жабдығына техникалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру өндірістен тәлімгердің басшылығымен жұмыстарды орындау кезінде қауіпсіздік техникасы қағидаларын сақтай отырып, Технологиялық карталарға сәйкес электр жабдығына техникалық қызмет көрсету жүргізіледі.

Іс жүзінде 5000кВт синхронды электр қозғалтқышын техникалық пайдалану жұмыстары жүргізілді. MSFDK900LL/4, ол №1,2 тоңазытқыш қондырғысының центрифугалық пропан компрессорларын басқаруға арналған; CPG-1.

Электр қозғалтқышы статордан, ротордан, төсектен және айналмалы түзеткіштері бар қоздырғыштан тұрады. Төсекте құбырлы салқындатқыш (радиатор) бар. Жылу беруді тездету үшін қозғалтқыштың ішіне екі желдеткіш орнатылған. Олардың бірі қозғалтқыш ішінде айналады, ауа радиатор құбырларының сыртқы бетімен байланыста болады, олар жылу беруді жеделдетеді. Екінші желдеткіш сыртқы ауаны осы құбырлардың ішіне енгізеді, ауа электр қозғалтқышының жұмыс жағына орнатылған ауа желдеткіші арқылы шығады.

Электр қозғалтқышының төменгі бөлігінде максималды қыздыру температурасы 100⁰С болатын қыздыру элементтері бар. Электр қозғалтқышы жұмыс істемей тұрған кезде, электр қозғалтқышының май қосқышы өшірілген кезде қыздыру элементі автоматты түрде қосылады.

Электр қозғалтқышының жарылыстан қорғалуы ұшқын пайда болуы мүмкін электр қозғалтқышының ішіндегі ауа қысымымен қамтамасыз етіледі. Үрленетін ауаның кіруі электр қозғалтқышының оң жағында орналасқан фланец арқылы жүреді. Үрлеу ауасы үш арнаға жіберіледі. Бір канал жақтаудың төменгі жағына, ал қалған екі канал мойынтіректерге өтеді. Үрленетін ауа электр қозғалтқышының бүкіл ішкі кеңістігін үрлейді және жабысқақ қорап арқылы шығады. Электр қозғалтқышын үрлеусіз пайдалануға тыйым салынады.

Статор ыдысының төменгі бөлігінде статордың ішіне түскен сұйықтықты төгуге арналған тығын бар. Оқшаулау кедергісі статор үшін 21 МОм, ротор үшін 3,6 МОм төмен болмауы тиіс. Электр қозғалтқышын іске қоспас бұрын оны 15 минут ішінде үрлеу керек, алдын ала үрлеу клапанын ашып, қысымы 150мм.рт. СТ.15 минуттан кейін қысымы Р-101 престостатымен бақыланатын Үрлеудің үрлеу клапанын жабыңыз.

Электр қозғалтқышын іске қосу оператор бөлмесінен қашықтықтан, сондай-ақ тікелей машина залындағы орын бойынша жүргізілуі мүмкін.

Пайдалану кезеңінде электр қозғалтқышы ауысым сайын тексерілуі керек. Тексеру кезінде біз назар аудардық:

- қабықтың тұтастығына, коррозияның және басқа да зақымданулардың болмауына және мойынтіректерді майлау жүйесінен түскен үрлеу саңылауларында майдың болуына.

- басқару аппаратурасының, блоктаудың, өлшеу және сигнал беру құрылғыларының жай-күйіне.

- жерге тұйықтау, жерге тұйықтау қысқыштарының, бұрандамалы қосылыстардың жай-күйіне.

- бөлшектері зақымдалған және басқа да ақаулары бар Электр қозғалтқышын пайдалануға тыйым салынады.

Электр қозғалтқышының жұмысы кезінде біз мойынтіректердің температурасын, статор температурасын, жүктеме тогын және үрлеу қысымын қадағаладық. Мойынтіректің температурасы 135⁰С жоғары болған кезде электр қозғалтқышының жұмыс істеуіне тыйым салынады, 125⁰С жоғары температурада Электр қозғалтқышын босату шараларын қабылдау қажет.  Статордың максималды температурасы 109⁰С, ротордың максималды температурасы 121⁰С.

Электр қозғалтқышы қолмен және БӨАжА бұғаттауы бойынша, сондай-ақ ақаулықтар кезінде релелік қорғаумен ажыратылады. Электр қозғалтқышы қалыпты тоқтағаннан кейін ауа қысымын біраз уақыт ұстап тұру керек (қажет болған жағдайда). Электрқозғалтқыштың релелік қорғаныс әрекетінен авариялық тоқтауы кезінде үрлеу қысымы қалыпты екендігіне көз жеткізіледі, жедел журналға РУ-6 кВ орнатылған түскен қорғау блинкерлерін жазу, май Ажыратқышты қайта қосудан қауіпсіздік шараларын қабылдау қажет.

Релелік қорғаныс жабдықтың бүлінуі және қалыпты жұмыс режимі кезінде электр жабдығын автоматты ажыратуды жүзеге асырады.

Зақымдалған кабель мен 6 кВ шиналарды ажырату яч ажыратқыштарымен жүргізіледі.№37 немесе яч.№21 в ЗРУ-6 кВ п/ст 110/6/6 кВ "ҚазГӨЗ" Хц-2 және үшін №22 немесе яч. №31 "Этан"ө/қ.

Электр қозғалтқышын қорғау үшін Релелік қорғаныстың келесі түрлері қарастырылған:

- электр қозғалтқышының максималды ток қорғанысы (MTZ).

- Электр қозғалтқышын қоздыру қуатын максималды ток қорғау.

- жерді қорғау.

- ең төменгі кернеуден қорғау.

- генератор режимінен қорғау.

- синхронизмді жоғалтудан қорғау.

- мойынтіректерді қыздырудан қорғау.

Электр қозғалтқышының максималды ток қорғанысы Электр қозғалтқышын электр қозғалтқышының орамаларындағы көп фазалы және орамды тұйықталудан қорғауға арналған. Қорғау ITML 31e типті RMT релесі арқылы жасалады және қорғауды қамтиды:

- МТЗ 3300 А параметрімен лездік әрекеттің тікелей реттілік тогынан.

- МТЗ 1200 А параметрімен лездік әрекеттің кері реттілік тогынан.

-Артық жүктеме-608 а параметрі бар жылу элементі, ОТҚ тәуелді сипаттамасы - 30 сек.

- Барлық RMT қорғанысы Электр қозғалтқышын өшіруге әрекет етеді.

Қозғалтқыштың қоздыру қуатын максималды ток қорғанысы қоздыру реттегішін және K. Z. токтарын шамадан тыс жүктеуден қорғауға арналған. қоздыру тізбегінде rue типті ITB24 релесі 5,6А және 3 секунд ұстап тұру арқылы жасалады.

Жер қорғанысы ITH-II типті RH релесінде орындалады, бір фаза Жерге тұйықталған кезде электр қозғалтқышын өшіру үшін қолданылады және нөлдік компоненттің бастапқы тогына 1,7 А-ға тең, Т-0,5 сек.

Минималды кернеуден қорғау ttg23А релесінде орындалады, егер қуат кернеуі Т-1 сек уақыт кідірісімен Uн-ден 50% - ға төмендесе, Электр қозғалтқышын өшіру үшін қолданылады.

Генераторлық режимнен қорғау Т-0,3 сек уақыт кідірісімен 3% Рн кезінде іске қосылуға ауысу кезінде электр қозғалтқышты ажырату үшін қызмет етеді. Іср - 0,16 А.

Синхронизмді жоғалтудан қорғау FOS-24 релесінде орындалады. Егер электр қозғалтқышы асинхронды режимде, 1,5 секундтан артық жұмыс істесе немесе қозу жоғалса, реле май қосқышын өшіреді.

Өшіру үшін блоктау:

- Салқындағаннан кейін майдың төмен температурасы.

- Майлау ыдысындағы майдың төмен деңгейі.

- Тығыздау ыдысындағы майдың төмен деңгейі.

- Майлау коллекторындағы майдың төмен қысымы.

- Осьтік қозғалыс және діріл.

- Компрессор мен қозғалтқыш мойынтіректерінің температурасын көтеру.

- Төмен қысымды қысым.

- Мойынтіректің температурасын көтеру.

- Ауа салқындатқыштың шығысындағы ауа қысымының жоғарылауы.

Қозғалтқышты жөндеу 6000 сағаттық жүгіруден кейін жүргізіледі. Мойынтіректерді бөлшектеу кезінде тығыздағыштардың күйін тексеріңіз, қажет болған жағдайда ауыстырыңыз. Майлау жүйесінің жағдайы және майлау майларын дұрыс таңдау тексеріледі.

Пайдалану кезінде пайдалану кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау қажет. Жұмыс істеп тұрған электр қозғалтқышта ешқандай жұмыс жүргізілмеуі тиіс. Электр қозғалтқышында немесе жетек механизмінде қандай да бір жұмыстарды орындау үшін қозғалтқыш желіден ажыратылуға және оның қосылу мүмкіндігін, оның ішінде кездейсоқ қосылу мүмкіндігін болдырмайтын шаралар қабылдануға тиіс. Электр қозғалтқышы сенімді жерге тұйықталуы керек, айналмалы бөліктер қоршалуы керек. Жоғары вольтты жабдықта, электр қозғалтқышының қоректендіру желісінде жұмыс істеу кезінде ТПЕ және ТПЕ талаптарына сәйкес қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау қажет.

Білікті мамандарды даярлаудың жалпы процесінде өндірістік оқыту ерекше орын алады. Өндірістік оқыту-бұл теориялық оқытумен салыстырғанда өзіндік мақсаттары мен міндеттері, мазмұны, әдістері мен формалары, құралдары бар оқу процесінің дербес құрамдас бөлігі.

Өндірістік оқытудың негізі оқу– тәрбие міндеттерін шешуге бағынатын өнімді еңбек болып табылады. Бұл оқу– өндірістік жұмыстарды іріктеуге, өндірістік оқыту процесін материалдық– техникалық жарақтандыруға ерекше талаптар қояды. Өнімді жұмысқа қатысу, әртүрлі өндірістік жағдайларда тәуелсіз шешім қабылдау қажеттілігі танымдық және өндірістік белсенділіктің жоғары деңгейін объективті түрде анықтайды. Мұның бәрі өндірістік оқыту процесінің сипатына, әдіснамасына және ұйымдастырылуына әсер етеді.

Өндірістік оқыту процесінің негізгі мазмұны оқытылатын мамандыққа тән дағдыларды, дағдылар мен практикалық тәжірибені қалыптастыру болып табылады.

Әдебиеттер тізімі:

1. Жубандыкова Ж.У., Баймаханова З.А., Айтказиева Г.С., Төреш М.Ө. Электр тізбектерінің электр жабдықтарын монтаждау, пайдалану, жөндеу жəне баптау: Оқу құралы // «Кəсіпқор» холдингі» коммерциялық емес акционерлік қоғамы. 2018. – 144 бет.
2. Каиркулова З.Т., Ибраева С.Ж., Магавьянов С.З., Кусаинов Р.А.Тарату құрылғыларын жəне екінші реттік тізбектерді монтаждау бойынша практикум: Практикум // "Кəсіпқор "Холдингі" коммерциялық емес акционерлік қоғамы. 2018 -288бет.
3. Жубандыкова Ж.У., Байкенова А.Б., Сукенов С.У., Төреш М.Ө. Электр жəне электр механикалық жабдықтарға техникалық қызмет көрсету, пайдалану жəне жөндеу Оқу құралы //"Кəсіпқор" холдингі" коммерциялық емес акционерлік қоғамы. 2018. – 296бет.
4. MSFDK 900 LL/4 5000 кВт синхронды электр қозғалтқышын пайдалану бойынша өндірістік нұсқаулық.