ТЕҢІЗ ҚОНДЫРҒЫЛАРЫН КОРРОЗИЯДАН ҚОРҒАУ

ЗАЩИТА МОРСКИХ УСТАНОВОК ОТ КОРРОЗИИ

Аязбаев Асылан Мақсұтұлы

студент, нефтегазовая кафедра, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе

Бахтияров Сəбит Тұрғанбайұлы

студент, нефтегазовая кафедра, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе

Қалиболла Әбді-Әли Якубұлы

студент, нефтегазовая кафедра, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе

Шукирова Сымбат Суйеубаевна

научный руководитель, магистр технических наук, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе.

АННОТАЦИЯ

Мақала теңіз қондырғыларын коррозиядан қорғау мәселелеріне арналған. Теңіз ортасы-мұнай платформалары, кемелер, теңіз порттары және басқа да нысандар сияқты теңіз құрылыстарының металл беттерінде коррозияға ықпал ететін агрессивті орта. Мақалада коррозиядан қорғаудың әртүрлі әдістері мен технологиялары, соның ішінде катодты қорғаныс, коррозияға қарсы жабындар мен материалдар, металл конструкцияларының күйін бақылау және осы саладағы заманауи инновациялар қарастырылады. Коррозиядан қорғаудың тиімді шаралары теңіз қондырғыларының қызмет ету мерзімін ұзартуға және агрессивті теңіз ортасы жағдайында олардың сенімді және қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз етуге ықпал етеді.

АННОТАЦИЯ

Статья посвящена вопросам защиты морских установок от коррозии. Морская среда является агрессивной средой, способствующей образованию коррозии на металлических поверхностях морских сооружений, таких как нефтеплатформы, суда, морские порты и другие объекты. В статье рассматриваются различные методы и технологии защиты от коррозии, включая катодную защиту, антикоррозионные покрытия и материалы, мониторинг состояния металлических конструкций, а также современные инновации в этой области. Эффективные меры по защите от коррозии способствуют продлению срока службы морских установок и обеспечению их надежной и безопасной эксплуатации в условиях агрессивной морской среды.

Кiлт cөздep: Теңіз қондырғыларының коррозиясы, теңіз ортасы және оның агрессивті әсері, катодты қорғаныс, коррозияға қарсы жабындар, коррозияны бақылау, металл конструкциялар, биологиялық коррозия, электрохимиялық қорғаныс әдістері, коррозиядан қорғаудағы инновациялар, теңіз қондырғыларының пайдалану сенімділігі.

Ключевые слова: Коррозия  морских установок, морская среда и её агрессивное воздействие, катодная защита, антикоррозионные покрытия, мониторинг коррозии, металлические конструкции, биологическая коррозия, электрохимические методы защиты, инновации в защите от коррозии, эксплуатационная надежность морских установок.

Теңіз жағдайында теңіз қондырғыларын коррозиядан қорғау өте маңызды міндет болып табылады. Теңіз ортасы металл құрылымдарының тез бұзылуына ықпал ететін жоғары тұз, ылғал және агрессивті элементтермен сипатталады. Мұнай платформалары, кемелер, теңіз порттары және көпірлер сияқты теңіз құрылымдары үнемі тұзды су мен атмосфералық жағдайларға ұшырайды, бұл оларды коррозияға әсіресе осал етеді.

Теңіз қондырғыларын коррозиядан қорғаудың ең көп таралған әдістеріне мыналар жатады:

• Катодты қорғаныс: катодты қорғаныс металды электрохимиялық қорғау принципіне негізделген. Бұл жүйеде болат мұнай платформасы сияқты теңіз қондырғысы объектінің металының орнына коррозияға ұшырайтын анодтарға қосылады. Анодтар мырыштан, алюминийден немесе электрохимиялық белсенділігі жоғары басқа материалдардан жасалуы мүмкін. Бұл әдіс металдың коррозиясын болдырмайды, өйткені ол коррозияның электрохимиялық реакциясында катод ретінде әрекет етеді.
• Коррозияға қарсы жабындар: коррозияға қарсы жабындар металл беттерге қолданылатын қорғаныс қабаттары болып табылады. Бұл жабындар металл мен коррозиялық орта арасында тосқауыл жасайды, олардың арасындағы байланыстың алдын алады. Эмальдар, эпоксидтер және ұнтақ жабындары жақсы қорғауды қамтамасыз етеді.
• Үйкеліске қарсы материалдар: бұл материалдар үйкеліс пен тозу пайда болуы мүмкін беттерде қолданылады. Бұл металл мен басқа материалдар арасындағы физикалық байланысты азайтуға көмектеседі, бұл механикалық тозудан туындаған коррозияны азайтады.
• Құрылымдардың күйін бақылау: электрохимиялық бақылау жүйелері сияқты бақылау жүйелерін орнату Металл құрылымдардың күйін үнемі бақылауға мүмкіндік береді. Бұл коррозия белгілерін уақтылы анықтау және қажетті жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін металдың әлеуеті мен қалыңдығын өлшеуді қамтиды.
• Анодты қорғаныс жүйелері: бұл жүйелерге металдың коррозиясын болдырмау үшін тұрақты электр ағынын жасайтын белсенді анодтар кіреді. Олар қорғаныс көзі ретінде пайдаланылады және үлкен теңіз құрылымдары үшін тиімді болуы мүмкін.
• Коррозияға төзімді материалдарды қолдану: тот баспайтын болат немесе арнайы коррозияға төзімді қорытпалар сияқты коррозияға төзімділігі жоғары материалдарды қолдану. Бұл әсіресе жоғары жүктемелерге ұшыраған теңіз қондырғыларының бөліктері үшін өте маңызды.

Бұл әдістердің әрқайсысы тиімді болуы мүмкін, бірақ әдісті таңдау нақты жұмыс жағдайларына, бюджетке, төзімділік талаптарына және басқа факторларға байланысты. Кейбір жағдайларда, бірнеше әдістердің комбинациясы теңіз қондырғыларының коррозиясынан сенімді қорғауды қамтамасыз ете алады.

Теңіз қондырғыларын коррозиядан қорғау процестерінің оң және теріс жақтары бар және нақты әдісті таңдау жұмыс жағдайларына, бюджетке және талаптарға байланысты. Міне, осындай процестердің негізгі артықшылықтары мен кемшіліктері:

Артықшылықтары:

• Төзімділікті арттыру: коррозиядан қорғаудың тиімді әдістері теңіз қондырғыларының қызмет ету мерзімін едәуір арттыра алады, бұл үнемді.
• Операциялық шығындарды азайту: коррозиядан қорғау теңіз құрылыстарын үнемі жөндеу және күтіп ұстау шығындарын азайтуға көмектеседі.
• Қауіпсіздікті жақсарту: коррозияның алдын алу теңіз қондырғыларында қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін маңызды құрылымдар мен жабдықтардың сақталуына ықпал етеді.
• Нормалар мен стандарттарды сақтау: көптеген теңіз инфрақұрылымдық жобалары коррозиядан қорғау саласындағы стандарттар мен нормаларды сақтауға міндетті және тиісті әдістерді қолдану осы талаптарды орындауға көмектеседі.
• Экологиялық әсерді азайту: кейбір қорғаныс әдістері төгілу мен ағып кету қаупін азайтуы мүмкін, бұл қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға көмектеседі.

Кемшіліктері:

• Жабдықтар мен материалдарға шығындар: кейбір қорғаныс әдістері Жабдықтар мен материалдарға айтарлықтай инвестицияларды қажет етуі мүмкін.
• Тұрақты техникалық қызмет көрсету: көптеген қорғаныс әдістері үнемі бақылауды және техникалық қызмет көрсетуді қажет етеді, бұл операциялық шығындарды арттыруы мүмкін.
• Ақаулар мен ақаулардың пайда болу қаупі: егер қорғаныс жүйесі дұрыс сақталмаса немесе дұрыс жұмыс істемесе, бұл ақаулар мен ақауларға әкелуі мүмкін.
• Материалдарды таңдаудағы шектеулер: кейбір қорғаныс әдістерін қолдану теңіз қондырғыларының дизайны үшін материалдарды таңдауды шектеуі мүмкін.
• Экологиялық аспектілер: кейбір қорғаныс әдістері қоршаған ортаға теріс әсер етуі мүмкін, әсіресе олар химиялық заттарды қолдануды қамтыса.
• Қолданудың күрделілігі: кейбір қорғаныс әдістері оларды дұрыс қолдану үшін жоғары біліктілік пен тәжірибені қажет етуі мүмкін.

Әрбір қорғаныс әдісінің өзіндік ерекшеліктері бар және таңдау әрбір нақты Теңіз жобасының бірегей шарттарына сәйкес келуі керек.

Теңіз қондырғыларын коррозиядан қорғау теңіз инфрақұрылымының ұзақ өмір сүруін, сенімділігін және қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Агрессивті факторлары бар теңіз ортасы металл конструкцияларының коррозиясына үлкен қауіп төндіреді, бұл елеулі зақым мен жоғары пайдалану шығындарына әкелуі мүмкін.

Қазақстанда, көптеген басқа елдердегідей, теңіз қондырғыларын коррозиядан қорғау мұнай-газ өнеркәсібінің белсенді дамуына және Каспий теңізінде теңіз инфрақұрылымдарының құрылысына байланысты басым міндет болып табылады. Каспий теңізі Мұхит болмаса да, тұзды суы мен агрессивті химиялық процестері бар ерекше табиғи орта болып табылады, бұл теңіз нысандарын коррозияға әсіресе осал етеді.

Экологиялық тұрақтылық пен қауіпсіздікке деген қызығушылықтың өсуін ескере отырып, Қазақстан коррозиядан қорғау әдістерінің экологиялық аспектілеріне де назар аударады. Қоршаған ортаға әсерді азайту барған сайын маңызды міндетке айналуда және теңіз қондырғыларын қорғау үшін экологиялық таза әдістер мен материалдарды әзірлеу және енгізу осы тұрғыда маңызды рөл атқарады.

Әдебиеттер тізімі:

1. "Морские газовые и нефтяные технологии" под редакцией Г. И. Туманяна.
2. "Морская нефтегазодобыча: инновационные технологии и перспективы развития" под редакцией А. В. Куркина и А. Н. Яковлева.
3. Бирюкова В. В. Управление сбалансированным развитием предприятий нефтяной промышленности // Вестник Сибирской государственной автомобильно-дорожной академии. 2016. № 1(47). С. 87–94.