ҚАБАТТЫҢ МҰНАЙБЕРГІШТІГІН АРТТЫРУДЫҢ ГИДРОДИНАМИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ.

ГИДРОДИНАМИЧЕСКИЕ МЕТОДЫ ПОВЫШЕНИЯ НЕФТЕОТДАЧИ ПЛАСТА

Жағпаров Әкежан Ерболатұлы

студент, нефтегазовая кафедра, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе

Рахимбердин Жолдас Рустемович

студент, нефтегазовая кафедра, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе

Азаматұлы Диас

студент, нефтегазовая кафедра, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе

Космбаева Гүлжан Тынышбаевна

научный руководитель, старший преподаваттель, Актюбинский региональный университет имени К. Жубанова,

РК, г. Ақтобе.

АННОТАЦИЯ

Бұл мақала Мұнай өндірудегі маңызды мәселе болып табылатын қабаттың мұнай өндірісін арттырудың гидродинамикалық әдістерін зерттеуге және талдауға арналған. Авторлар жер асты резервуарларынан мұнай алуды арттыру үшін қолданылатын әртүрлі тәсілдер мен әдістерді қарастырады. Мақалада су төгетін жүйелерді қолдануға, химиялық реагенттерді енгізуге, фрекингке және басқа гидродинамикалық әдістерге қатысты зерттеу нәтижелері келтірілген. Әр әдістің артықшылықтары мен кемшіліктері, сондай-ақ олардың әртүрлі геологиялық жағдайларда тиімділігі талданады. Қорытындылай келе, мақала мұнай өндіруді ұлғайту және мұнай өндіру процестерін оңтайландыру мақсатында Мұнай өндірудегі гидродинамикалық әдістердің қазіргі жағдайы мен даму перспективаларына шолу жасайды.

АННОТАЦИЯ

Данная статья посвящена исследованию и анализу гидродинамических методов повышения нефтеотдачи пласта, что является важной проблемой в нефтедобыче. Авторы рассматривают различные подходы и техники, используемые для увеличения извлечения нефти из подземных резервуаров. В статье представлены результаты исследований, связанные с применением водоотливных систем, инжекции химических реагентов, гидроразрыва пласта и других гидродинамических методов. Анализируются преимущества и недостатки каждого метода, а также их эффективность в различных геологических условиях. В заключение, статья предоставляет обзор текущего состояния и перспектив развития гидродинамических методов в нефтедобыче с целью увеличения нефтеотдачи пласта и оптимизации процессов добычи нефти.

Кiлт cөздep: гидродинамикалық әдістер, мұнай бергіштік, мұнай өндіру, су, химиялық реагенттерді инъекциялау, гидравликалық сыну, геологиялық жағдайлар, мұнай өндіру, процестерді оңтайландыру, жерасты резервуарлары.

Ключевые слова: гидродинамические методы, нефтеотдача пласта, нефтедобыча, вода, инжекция химических реагентов, гидроразрыв пласта, геологические условия, добыча нефти, оптимизация процессов, подземные резервуары.

Мұнай өндіру өмірлік маңызды ресурстарды ғана емес, сонымен қатар айтарлықтай экономикалық кірістерді қамтамасыз ететін әлемдік энергетикалық инфрақұрылымда шешуші рөл атқарады. Алайда, мұнай кен орындарының көпшілігі мұнай өндірудің төмен деңгейімен сипатталады, яғни өндіріс аяқталғаннан кейін мұнайдың едәуір бөлігі жерде қалады. Мұнай өндіруді тиімді арттыру мұнай индустриясы үшін басым міндетке айналуда.

Бұл мақалада біз қабаттың мұнай өндірісін арттыруға арналған гидродинамикалық әдістерге назар аударамыз. Бұл әдістер жер асты резервуарларынан мұнай өндіру процестерін оңтайландыруға бағытталған инженерлік және технологиялық шешімдердің жиынтығы болып табылады. Біз әртүрлі әдістерді қарастырамыз, соның ішінде су төгетін жүйелерді пайдалану, химиялық реагенттерді инжекциялау, фрекинг және басқа гидродинамикалық тәсілдер.

Мұнай бергіштік -бұл жер асты резервуарларынан мұнайды қаншалықты тиімді алуға болатындығын анықтайтын Мұнай өндірудегі негізгі параметр. Көптеген мұнай кен орындарының мұнай өнімділігі төмен, яғни өндіріс аяқталғаннан кейін қабатта мұнайдың едәуір мөлшері қалады. Гидродинамикалық әдістер бұл мұнай өндіруді арттырудың маңызды құралы болып табылады.

Гидродинамикалық әдістерге қабаттағы мұнай мен судың қозғалысын оңтайландыруға, сондай-ақ геологиялық түзілімдердің өткізгіштігін арттыруға бағытталған әртүрлі әдістер мен стратегиялар кіреді. Бұл әдістерге су төгетін жүйелерді енгізу, сүзу қасиеттерін жақсарту үшін химиялық реагенттерді енгізу, фрекинг және басқа технологиялар кіруі мүмкін.

Белгілі бір гидродинамикалық әдісті таңдау көптеген факторларға, соның ішінде кен орнының геологиялық сипаттамаларына, мұнай мен жыныстың физика-химиялық қасиеттеріне және технологиялық инфрақұрылымның қол жетімділігіне байланысты екенін ескеру маңызды.

Гидродинамикалық әдістер өнеркәсіп үшін үлкен маңызға ие, өйткені олар мұнай өндірудің тиімділігін арттыруға, өндірілген мұнай көлемін ұлғайтуға және операциялық шығындарды азайтуға мүмкіндік береді. Олар сондай-ақ кен орнын тиімді басқаруға және мұнай өндіруден түсетін экономикалық пайданы арттыруға ықпал етеді.

Энергияға үнемі өсіп келе жатқан әлемдік сұраныс пен мұнайдың шектеулі қоры жағдайында гидродинамикалық әдістерді зерттеу және дамыту энергетика өнеркәсібі үшін сенімді және тиімді шикізат көзін қамтамасыз ету стратегиясының маңызды құрамдас бөліктеріне айналуда.

Гидродинамикалық әдістерді қолдану қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға да ықпал етеді. Мұнай өндіруді ұлғайту арқылы мұнай өндіруді оңтайландыру өндіріс кезінде қоршаған ортаға шығарылатын мұнай мөлшерін азайтуы мүмкін, бұл өндірістің экологиялық тұрақтылығын жақсартуға ықпал етеді.

Гидродинамикалық әдістер қазіргі мұнай өнеркәсібінде де маңызды, мұнда көптеген кен орындары таусылу дәрежесінің жоғарылауымен бетпе-бет келеді, бұл өндіріске неғұрлым күрделі және инновациялық тәсілдерді қажет етеді. Нақты уақыттағы мониторинг және автоматтандыру сияқты жаңа технологияларды енгізу гидродинамикалық әдістермен бірге мұнай өндірудің тиімділігін едәуір арттыруға мүмкіндік береді.

Технологияның мәні мынада: кәдімгі су басу процесі кезінде қабатта су айналып өтетін жерлер пайда болады. Бұл мұнай мен судың қозғалғыштығы коэффициенттерінің айырмашылығына,өнімді қабаттың коллекторлық қасиеттерінің гетерогенділігіне байланысты. Айдау фронтының өзгеру процесінде қабатта шамасы мен бағыты бойынша ауыспалы қысым градиенттері түзіледі, айдалатын су су басумен қамтылмаған учаскелерге енгізіледі және мұнайды сүзу аймақтарынаесыстырады. Сүзу ағындарының бағытын өзгерту технологиясы айдау ұңғымаларына су айдауды кезең-кезеңімен өзгерту болып табылады. Бірінші кезеңде кейбір айдау ұңғымалары жұмыс істейді (1а-сурет), екінші кезеңде жұмыс істеп тұрған айдау ұңғымалары тоқтап, басқалары жұмыс істей бастайды (1б-сурет). Нәтижесінде сүзгі ағындарының бағыты өзгереді.

1-сурет(а,б) Сүзгі ағындарының бағытын өзгерту схемасы

Бұл әдіс сорғы станцияларының қуатының аз резервін, белсенді су басу жүйесінің болуын талап етеді. Технологияны қабаттардың гетерогенділігі, тұтқырлығы жоғары мұнай және негізгі даму кезеңінің бірінші үштен бірінде қолдану жағдайында тиімді пайдалану.

Мұнай өндіруді арттыру үшін гидродинамикалық әдістерді қолдану барысында бірқатар қиындықтар мен қиындықтар туындауы мүмкін:

Геологиялық жағдайлардың күрделілігі: әртүрлі кен орындары әртүрлі геологиялық сипаттамаларға ие, бұл әдістерді белгілі бір жағдайларға бейімдеуді қажет етуі мүмкін. Жыныстың күрделілігі, оның өткізгіштігі мен құрылымы гидродинамикалық әдістердің тиімділігіне әсер етуі мүмкін.

Кен орнының гетерогенділігі: көптеген кен орындары қабатта мұнай, су және газдың таралуындағы гетерогенділікпен сипатталады. Бұл мұнай өндіруді барынша арттыру әдістерін таңдау және оңтайландыру кезінде қиындықтар тудыруы мүмкін.

Техникалық шектеулер: гидродинамикалық әдістерді қолдану белгілі бір жабдық пен инфрақұрылымды қажет етуі мүмкін. Мысалы, фрекинг үшін арнайы сорғылар мен инжекциялық жүйелер қажет болуы мүмкін, бұл операциялық шығындарды арттыруы мүмкін.

Тәуекелдерді басқару: Гидродинамикалық әдістер ұңғымалардың бітелуі, су конустары, сондай-ақ химиялық реагенттердің қоршаған ортаға ағуы сияқты ықтимал компликация қаупін арттыруы мүмкін. Бұл тәуекелдерді басқару және бақылау маңызды аспект болып табылады.

Экологиялық және әлеуметтік мәселелер: кейбір жағдайларда гидродинамикалық әдістерді қолдану экологиялық және қоғамдық топтар арасында алаңдаушылық тудыруы мүмкін. Мысалы, фрекинг су ресурстары мен жер учаскелеріне ықтимал әсерге байланысты алаңдаушылық тудыруы мүмкін.

Экономикалық аспектілер: гидродинамикалық әдістерді енгізу айтарлықтай инвестицияларды қажет етуі мүмкін. Бұл әдістердің экономикалық орындылығы мен қайтарымдылығын анықтау қиындық тудыруы мүмкін.

Деректердің жетіспеушілігі: гидродинамикалық әдістерді сәтті жүзеге асыру үшін кен орны, оның сипаттамалары және қабат жағдайлары туралы нақты ақпарат қажет. Деректердің жетіспеушілігі немесе олардың сапасыздығы шешім қабылдауды қиындатуы мүмкін.

Қорытындылай келе, гидродинамикалық әдістер мұнай өндіру саласындағы маңызды құрал болып табылады, бұл процестерді оңтайландыруға және қабаттың мұнай өндірісін арттыруға мүмкіндік береді. Осы әдістерді қолданудың қиындықтарына қарамастан, олар тиімдірек және тұрақты шешімдерді іздеуде зерттеушілер мен инженерлердің назарын аударуды жалғастыруда.

Бұл мақала қазіргі мұнай өнеркәсібіндегі маңыздылығын көрсете отырып, әртүрлі гидродинамикалық әдістерге жан-жақты шолу жасайды. Біз оларды қолдану кезінде кездесетін қиындықтарды, соның ішінде техникалық, экономикалық және экологиялық аспектілерді қарастырдық. Дегенмен, құзыретті тәсіл, тәуекелдерді Мұқият басқару және әрбір кен орнының бірегей сипаттамаларын ескере отырып, гидродинамикалық әдістер мұнай өндіру тиімділігін арттыру үшін үлкен мүмкіндіктер беретінін атап өту маңызды.

Нәтижесінде, гидродинамикалық әдістер әлемдік экономиканы мұнаймен және табиғи ресурстармен тұрақты және тиімді қамтамасыз етуде шешуші рөл атқара отырып, мұнай өндіру индустриясының назарында қалуды жалғастырады.

Әдебиеттер тізімі:

1. Бирюкова В. В. Управление сбалансированным развитием предприятий нефтяной промышленности // Вестник Сибирской государственной автомобильно-дорожной академии. 2016. № 1(47). С. 87–94.
2. Анализ нефтяного месторождения Каражанбас по состоянию на 01.01.2013 г. Атырау : АО «НИПИнефтегаз», 2012 ж.
3. Г.Е., Панов. Охрана окружающей среды на предприятиях нефтяной и газовой промышленности. Москва : Недра, 1993 ж.