АҒЫЛШЫН ТІЛІН ОҚЫТУДА ОРТА МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ГРАММАТИКА ДЕҢГЕЙІН ТАПСЫРМАЛАРҒА НЕГІЗДЕЛГЕН ОҚЫТУ ӘДІСІН ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ ДАМЫТУ

АННОТАЦИЯ

Бұл мақалада орта мектеп оқушыларының ағылшын тіліндегі грамматикалық дағдыларын дамыту мақсатында тапсырмаларға негізделген оқыту әдісінің тиімділігі қарастырылады. Ағылшын тіліндегі грамматикалық құрылымдарды дұрыс қолдану оқушылардың тілдік қабілеттерін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Мақалада грамматикалық тапсырмаларды қолдану арқылы оқушылардың теориялық білімдерін практикалық тұрғыда қолдану дағдылары жетілетіндігі, тілдік құрылымдарды дұрыс меңгеру үшін тапсырмалардың түрлері мен ерекшеліктері талқыланады. Сонымен қатар, рөлдік ойындар мен әртүрлі тапсырмаларды орындау арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен тілге деген қызығушылығының артатыны көрсетіледі. Тапсырмаларға негізделген оқыту әдісі оқушылардың грамматикалық білімін жетілдіруге, сөйлеу дағдыларын дамытуға және ағылшын тілін қолданудағы сенімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Мақала нәтижесінде, бұл әдістің білім беру үдерісінде тиімділігін арттыру үшін қолданылуының маңыздылығы көрсетіледі.

Кілт сөздер: ағылшын тілі, грамматика, тапсырмаларға негізделген оқыту, грамматикалық дағдылар, тілдік қабілеттер, рөлдік ойындар, оқушылар, оқыту әдісі, білім беру үдерісі, сөйлеу дағдылары.

Ағылшын тілі қазіргі таңда әлемде кеңінен қолданылатын халықаралық тілдердің бірі болып табылады. Орта мектеп оқушыларының ағылшын тілін меңгеру деңгейі көбінесе грамматикалық дағдыларға байланысты. Тілдің негізгі құрылымдарын дұрыс қолдана білу оқушылардың тілдік қабілеттерінің дамуына әсері үлкен, сондықтан, ағылшын тілін оқыту барысында грамматикалық білімді қалыптастыру және оны қолдану дағдыларын дамыту маңызды болып табылады. Грамматикалық құрылымдарды түсіну мен дұрыс қолдану оқушыларға тілдің ішкі заңдылықтарын меңгеруге мүмкіндік береді. Алайда, тек теориялық білім жеткіліксіз. Оқушылардың грамматикалық түсініктері тек тапсырмаларды орындау арқылы дамып, практикада қолданылуы тиіс. Осы орайда, тапсырмаларға негізделген оқыту арқылы оң нәтижеге жете аламыз. Бұл әдіс оқушылардың грамматикалық дағдыларын дамытуға, олардың ағылшын тілін қолдану деңгейін жоғарылатуға мүмкіндік береді. Бұл әдіс оқушыларға қиындықтарды шешуге, грамматикалық құрылымдарды дұрыс қолдануға үйретеді. Оқушылар тапсырмаларды орындау барысында тек грамматикалық білімдерін қолдана алмайды, сонымен қатар олардың шығармашылық қабілеттері мен тілге деген қызығушылығы да артады.

Грамматикалық дағдыларды дамыту үшін тапсырмалардың әртүрлі түрлері қолданылуы мүмкін. Мысалы, «fill-in-the-gap» (бос орынды толтыру) тапсырмалары оқушылардың грамматикалық ережелерді білуін тексеруге арналған. Бұл тапсырмаларды орындау арқылы оқушылар тиісті грамматикалық құрылымдарды қолдануды үйренеді. Ал «matching» (сәйкестендіру) тапсырмалары грамматикалық құрылымдарды дұрыс сәйкестендіруге мүмкіндік береді. Мұндай тапсырмалар оқушылардың назарын грамматикалық ережелердің мазмұнына аударады, бұл олардың білімін тереңдетуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, рөлдік ойындар да тапсырмаларға негізделген әдістің тиімді түрі болып табылады. Оқушылар нақты өмірлік жағдайларда грамматикалық құрылымдарды қолдана отырып, диалогтар құрады. Бұл әдіс оқушылардың тілдік дағдыларын дамытуға ықпал етеді, өйткені олар грамматика мен лексиканы нақты контексте қолдануға үйренеді. Сонымен қатар, рөлдік ойындар оқушылардың сөйлеу дағдыларын жақсартуға, ағылшын тілінде еркін сөйлей білуге мүмкіндік береді.

Тапсырмаларға негізделген оқыту әдісі оқушылардың ағылшын тілін оқудағы мотивациясын арттырады. Бұл әдіс арқылы оқушылар өздігінен білім алуға, шешім қабылдауға, түрлі жағдайларда грамматикалық құрылымдарды қолдануға үйренеді. Оқушыларға тапсырмаларды орындау барысында теориялық білімдерін практикалық тұрғыда қолдану мүмкіндігі беріледі, бұл олардың өздігінен білім алу қабілеттерін дамытады.

Қорытындылай келе, тапсырмаларға негізделген оқыту әдісі ағылшын тілін оқытуда өте маңызды рөл атқарады. Бұл әдіс оқушылардың грамматикалық дағдыларын дамытуға, олардың тілдік құрылымдарды дұрыс қолдануға үйретуге және сөйлеу дағдыларын жетілдіруге көмектеседі. Тапсырмаларды дұрыс таңдау арқылы оқушылардың грамматикалық білімін жетілдіру, тілдік дағдыларын дамыту және олардың ағылшын тілін қолданудағы сенімділігін арттыру мүмкіндігі туындайды. Тапсырмаларға негізделген әдісті қолдану арқылы білім беру үдерісін тиімді және нәтижелі етуге болады.

Әдебиеттер тізімі:

1. Ахметова, Ж. (2023). **Грамматиканы оқытудың заманауи әдістері**. Астана: Білім.
2. Richards, J. C., & Schmidt, R. (2014). **Longman Dictionary of Language Teaching and Applied Linguistics**. Pearson.
3. Джонсон, С. (2021). **Сложности преподавания грамматики английского языка в средней школе**. Москва: Просвещение.
4. Ли, М. (2019). **Effective Grammar Teaching in Secondary Schools**. Oxford University Press.
5. Тахирова, Б. (2022). **Ағылшын тілін оқыту әдістемесі**. Алматы: Рауан.
6. Гайдамак, О. (2020). **Тапсырмаларға негізделген оқыту әдісін қолдану: теория мен тәжірибе**. Алматы: Ғылым.