ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ЖҮЙЕНІ НЕГІЗГЕ АЛА ОТЫРЫП, ЭЛЕКТР ЭНЕРГИЯНЫ ЕСЕПТЕУДІҢ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ

IMPLEMENTATION OF THE SOFTWARE SYSTEM OF ELECTRIC ENERGY CALCULATION BASED ON THE INTELLIGENT SYSTEM

Aruzhan Kalmagambetova

student, Department of Automation and Control, Almaty University of Energy and Communications,

Kazakhstan, Almaty

Ирбулат Утепбергенов

scientific supervisor, professor Almaty University of Energy and Communications,

Kazakhstan, Almaty

АҢДАТПА

Бұл мақалада энергияны үнемдеу мен тиімді қолдану жолдарының бірін талқылап, оған автоматтандыру және интеллектуалды жүйе енгізу тірек ретінде ала отырып жұмыты көрсесту. Үнемдеу қазіргі өмірде басты рөл атқарады, өйткені ол энергия шығындарын азайтуға көмектесіп қана қоймайды, сонымен қатар көмірқышқыл газы мен басқа да зиянды заттардың шығарындыларын азайту арқылы қоршаған ортаға теріс әсерді азайтады.

Зерттеу нәтижесінде 2021 жылдың бірінші жартыжылдығында электр энергетикасынан шыққан жаһандық CO2 шығындылары пандемияға дейінгі деңгейден 5%-ға асып түсті. Газдар шығындыларының артуы әлемдегі энергия тұтынудың өсуіне байланысты. Энергияны есепке алу ол энергияны үнемдеу құралы болып табылады. Коммерцияландырудың алынған нәтижесін пайдалана отырып, мұндай жүйелерді ұлттық ауқымда енгізу энергия тиімділігін арттыру және көміртегі шығарындыларын азайтудың өзекті мәселесін шешеді.

ABSTRACT

This article discusses one of the ways of energy saving and efficient use, and shows the project based on the implementation of automation and intelligent system. Saving plays a key role in modern life, because it not only helps to reduce energy costs, but also reduces the negative impact on the environment by reducing emissions of carbon dioxide and other harmful substances.

As a result of the study, in the first half of 2021, global CO2 emissions from electricity generation exceeded the pre-pandemic level by 5%. The increase in gas consumption is due to the increase in energy consumption in the world. Energy accounting is a means of saving energy. Using the results of commercialization, implementation of such systems on a national scale will solve the urgent problem of increasing energy efficiency and reducing carbon emissions.

Кілт сөздер: entity relationship, data frame, график құру.

Keywords: entity relationship, data frame, graph creation

Эксперементалдық мәліметті қолдана отырып, зерттеу жүргізу

ER (Entity Relationship) диаграммасы дерекқордағы әртүрлі нысандар арасындағы қарым-қатынастарды түсінуге мүмкіндік беретін дерекқор құрылымының көрнекі көрінісі болып табылады.ER диаграммалары деректер құрылымын талдауға және әртүрлі нысандар арасындағы қатынастарды анықтауға мүмкіндік береді. Бұл жаңа дерекқорды жобалауда немесе барын талдау кезінде көмектеседі.Мәліметтер қорындағы әртүрлі кестелер (объектілер) арасындағы байланыстарды визуализациялауға мүмкіндік береді. Бұл деректер құрылымын және оның байланыстарын жақсырақ түсінуге көмектеседі.Жұмыстағы test1 мәліметтер базасындағы кестелердің құрылымы (1. cурет) көрсетілген. «Klient» кестесінде тұтынушы жайлы мағұлматты ала аламыз. «Төлем» кестесінде коммерциялық сұрақтар, яғни төлемдер жасалынғаны жай  лы ақпарат. «Analysis» кестесінде жүйе нақты уақытта энергия тұтыну деректерін жинап, талдай алады. «Хабарландыру» кестесі белгілі шарт кезінде хабарландыру келу. Осы деректер негізінде артық тұтынудың ықтимал жағдайларын анықтауға және оны азайту үшін тиісті шараларды қабылдауға болады.[3]

Сурет 1. Мәліметтер қорының схемасы

Data frame деректерді R ішінде сақтауға арналған ең кең тараған нысандар болып табылады. Бұл нысандағы әрбір жол адамды немесе күнді, ал әрбір баған айнымалы мәнді білдіреді. Data frame әртүрлі типтегі мәліметтерді сақтайды. Деректер тізімнің ерекше түрі болып табылады: ол тікбұрышты. Тізімнің әрбір элементінің (бағанының) ұзындығы бірдей және әрбір жолдың «жол атауы» бар. Әрбір бағанның өз сыныбы бар, бірақ бір бағанның класы басқа бағанның сыныбынан өзгеше болуы мүмкін (барлық элементтердің бірдей класы болуы керек матрицадан айырмашылығы). R-де деректер кадрын немесе матрицаны қашан пайдалану керек. Data frameматрицаларға өте ұқсас деректер құрылымдары болып табылады, бірақ Data frame жағдайында бағандардың ішінде деректердің әртүрлі түрлері болуы мүмкін, сондықтан айырмашылық мынада: матрицалар біртекті деректер түрлерін сақтайды, ал деректер кадрлары гетерогенді деректер түрлерін сақтайды.Осылайша осы нысанды қолдана отырып, 50 пәтерге лайықты 2023 мәліметті енгізу жұмысы жүргізілді. 3 суретте dan кестесін құрып, әрі қарай сол мәліметтермен жұмыс істейміз.[2]

Сурет 2. Мәліметті енгізу

График құру бағдарламада library(ggplot2) библиотекасы арқылы жүзеге асады.gplot2 кітапханасы әдемі және ақпараттық сюжеттер құру мүмкіндігін беретін R бағдарламалау тіліндегі пакет. Ол «графика грамматикасының» принциптеріне негізделген және R-де деректерді визуализациялауға арналған ең танымал кітапханалардың бірі болып табылады.

Сурет 3. Пәтердің айнымалыларын графикке шығару

Сурет 4. Гистограмма құру коды

Сурет 5. Гистограмма

Бұл код (4 сурет) деректер кадрынан алынған деректер негізінде гистограмма жасау үшін ggplot2 кітапханасын пайдаланады. ggplot() функциясы сюжетті салу үшін dan пайдалануды көрсетеді. aes() ішінде біз x осінің мәндері ай бағанынан, ал у осі мәндері Kv2 бағанынан алынатынын көрсетеміз.

Бұл ғылыми жұмыста магистрлік диссертацияның экспременталды жұмысын жасап, зерттеу жүргізу.

Тақырыпты талдау электр энергиясын автоматты есептеу қазіргі қоғамдағы өзекті мәселе екенін көрсетті. Есептегіштерді пайдалану және деректерді қолмен енгізу сияқты дәстүрлі есеп әдістері көбінесе тиімсіз және көп уақыт пен ақшаны қажет етеді.

Келесі кезекте, электр энергиясын коммерциялық және техникалық есепке алу процесінің басқару жүйесін әзірлеу, бағдарламалық жасақтамада анализдеу тапсырмасын енгізуін қарастырып, диссиртацияны толық бітіру және тапсыруды алға қоямыз.

Әдебиеттер тізімі:

1. Анчарова, Т.В. Электроснабжение и электрооборудование зданий и сооружений / Т.В. Анчарова, Е.Д. Стебунова, М.А. Рашевская. - Вологда: Инфра-Инженерия, 2016. - 416 c.
2. https://selinc.com/api/download/10108/?lang=ru
3. https://www.ixbt.com/live/chome/sistema-askue-zachem-ona-nuzhna-gde-primenyaetsya-i-obschiy-princip-ee-raboty.htmlм