АҒЫЛШЫН ТІЛДІ ВЕБ-САЙТТАР НЕГІЗІНДЕ ОРТА МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫ АРАСЫНДА ЖОБАЛАУ ЖӘНЕ ЗЕРТТЕУ ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

TO DEVELOP DESIGN AND RESEARCH SKILLS IN HIGH SCHOOL STUDENTS BASED ON ENGLISH-LANGUAGE WEBSITES

Gulzhaina Kalmurzayeva

Master student 2nd year, Kazakh University of International Relations and World Languages named after Abylai Khan

Kazakhstan, Almaty

Roza Zhusupova

scientific adviser, candidate of Sciences in Pedagogy,  professor, L. N. Gumilyov Eurasian National University,

Kazakhstan, Almaty

АҢДАТПА

Ағылшын тілі - бүкіл әлемде ең жиі қолданылатын шет тілі.  Осы факт нәтижесінде ағылшын тілін оқытуға арналған материалдар өте көбейіп келеді.  Курстар мен басқа жазбаша ресурстардан басқа тілдерді кіріктірілген оқыту технологиясы тіл үйренушілерге көптеген материалдар ұсынады.  Веб-сайттар білім алушылар мен мұғалімдер үшін өте тиімді ресурстар бола алатын оқытудың онлайн құралдары ретінде қарастырылуы мүмкін.  Алайда, егер ресурс ретінде пайдалануға арналған веб-сайт тиімді түрде жасалынбаған болса, бұл уақытты жоғалтуға әкелуі мүмкін. Сонымен қатар, жақсы жасалынбаған веб-сайттарда тіл дамытуға қатысты қате нұсқаулар болуы мүмкін.   Бұл мақалада ағылшын тілін үйренудегі веб-сайттардың маңызы мен ерекшеліктері жайлы жазылған. Сонымен қатар, веб-сайттардың көмегімен жобалық ойлауды қалыптастыру туралы да айтылады.

ABSTRACT

English is the most widely used foreign language in the world.  As a result, the number of materials for teaching English is growing.  In addition to courses and other written resources, integrated language learning technology offers many materials to language learners.  Websites can be considered as online learning tools that can be very effective resources for learners and teachers.

Тірек сөздер: Веб-сайттар, жобалау және зерттеу дағдылары, ағылшын тілі сабағы, ақпараттық технологиялардың көмегімен оқыту.

Keywords: Websites, design and research skills, English lessons, learning with the help of information technology.

Кіріспе

Қазіргі жаңдайға байланысты онлайн оқыту әдісі қоғамда маңызды рөл атқарып жатыр. Интернет, компьютерлер және онлайн веб-сайттар білім берудің жаңа нұсқасын ұсынады. Ағылшын тілін  оқытатын веб-сайттардың рөлі білім беру технологиясының дамуына байланысты біртіндеп артып келеді. Білім беру веб-сайттарын жалпы нұсқаулықтарды бағалау бойынша көптеген зерттеулер болғанымен, бұл зерттеулер практикалық мәнге ие емес. Нәтижесінде ағылшын тілін үйренетін веб-сайт қолданушыларының қажеттіліктері әлі де қанағаттандырылмай отыр. Сол сияқты,  шет тілдерін оқытатын веб-сайттар көп болғанымен, олардың жақсы ұйымдастырылғанын, педагогикалық және әдістемелік тұрғыдан дұрыс қойылғандығын анықтау мүмкін болмайтынын айтады. Веб-сайттарда оқытуда әдетте барлық жанрдағы мәтіндерді табуға болады: ғылыми, саяси, құқықтық, мәдени және т.б. Веб-сайттардың артықшылығы - пайдаланушының әр тақырыптағы мәтінді қарауына мүмкіндігі бар, соған сәйкес ол тек өзіне қызықтыратын ақпараттарды таңдап, зерттей алады. Көптеген веб-сайттар қол жетімді және адамдарға ағылшын тілі үйренуге көмектесу үшін жасалған. Стэймл  веб-сайттың ресми түрде құжаттау үшін-веб-сайтты пайдалануды оқудан басқа,үш маңызды аспект бар. Бұл веб-сайттың мазмұны веб-сайтты,  жеткізу тәсілі және веб-сайттың ыңғайлылығы деп қарастырады. Стивенсон мен Лю онлайн тілді үйренудегі техникалық және педагогикалық жағын атап өтеді, себебі солардың көмегімен тиімді оқуға мүмкіндік береді деп атап көрсеткен.

Бұл мәселенің өзектілігі ақпараттық-коммуникациялық технологиялар студенттердің жоғары коммуникативті қабілетімен және оқу іс-әрекетіне белсенді араласуымен сипатталады, сөйлеу және тыңдау дағдыларының білімдері мен дағдыларының әлеуетін белсендіреді, коммуникативті дағдыларды тиімді дамытады. мектеп оқушылары арасындағы құзыреттілік.  Бұл заманауи әлеуметтік жағдайларға бейімделуге ықпал етеді, өйткені.  қоғамға заманауи әлемде өз ұстанымын тез табатын, тәуелсіз және іскер, өз қызметінде табысқа жететін адамдар қажет.  Кез келген инновациялық қызметтің негізінде шығармашылық жатыр.  Шығармашылық іс-әрекет жеке тұлғаның эмоционалдық және интеллектуалдық салаларын дамытуды көздейді.  Бұл қазіргі оқу процесінің негізгі міндеттерінің бірі.  Мектептегі оқу іс-әрекеті осы мәселені шешуді қамтамасыз ететін нақты технологияларды қолдануды талап етеді.  Бұл білім берудің инновациялық түрлері: АКТ, жобалық әдіс, сыни тұрғыдан ойлау технологиясының техникасы.  Сондықтан осы бағытта жұмыс істеу қажет деп санадық. [1].

Ү.Б.Жексенбаева «Оқушылардың ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру» еңбегінде жеке тұлғаны дамытып қалыптастыру үшін олардың өзгермелі әрекеттерін айналадағы нақты құбылыстар мен таныс объектілерді зерттеумен байланыстырудың маңызы зор деп көрсеткен.

Ү.Б.Жексенбаева дарынды балаларды оқытуда зерттеу әдісін қолдану қажеттілігі олардың табиғи қызығушылығының жоғарылығымен, қоршаған ортасына деген құштарлығының басымдығымен түсіндіріледі деген. Оқушының өзіндік зерттеу әрекеті оның өзіндік талабын қанағаттандыруға ықпал етеді. Оқушылар қоршаған ортамен таныса отырып, өзіндік зерттеу әрекетінің көмегімен жаңа білімді өзі игереді.

Ш.Т.Таубаеваның монографиялық еңбегінде озық педагогикалык тәжірибені зерттеу, жалпылау, қолдану мұғалімдердің зерттеушілік мәдениетінің құрамды бөлігі ретінде карастырылады.С.М.Бахишева «Педагогикалық жобалау: теориясы мен практикасы» атты оқулығында мектепте балаларды оқытудың жекелік сипаты мен оқушының мүмкіндіктерін дамыту жолдары берілген,  оның пікірінше,  өз бетімен білім алуын ұйымдастыру талаптары жаңа тұрпатты мұғалімдерді, олардың жаңаша ойлау әрекеттері мен зерттеушілік ұстанымдарын қалыптастыруды көздейдіБүгінгі білім беру жүйесінің қоғамдағы орны мен рөлі, құндылықтық бағдарының өзгеруіне байланысты, түрлі деңгейлерде педагогикалық жобалау нысандары ретінде, жаңа білім беру нәтижелерін қалыптастыруды, білім беру үдерісін жаңартуды, тәрбиелік шараларды ұйымдастыруды алуға болады. Жобалауды ұйымдастырушыларға көптеген жаңа бағыттардың ішінен болашақта нәтижелі өзгерістерді қамтамасыз ететін инновациялық (инвестициялық, дамытушылық, зерттеушілік) жобаларды таңдай білу, оның өзектілігі мен қажеттігін негіздей білу, жобаланатын өзгерістерді шын мәнінде тәжірибеде жүзеге асырылатынын болжау және бар мүмкіндіктерді бағалай білу керек.

Ақпараттық технологиялардың көмегімен оқыту.

Қазіргі уақытта шетел тілін оқытудың коммуникативтігі, интерактивтілігі, аутенттігі тілді үйрену үрдісінің мәдени контексте болуы үстемдікке ие болуда. Аталған ұстанымдар коммуникативтілік қабілетінің компоненті ретінде мәдениетаралық біліктілікті дамытудың алғышартын жасайды. Шетел тілін дәстүрлі оқытуда тіл үйренушілер тілдік жаттығуларды жасап, қажетті материалды жаттаумен ғана шектеледі. Яғни,ол төмендегідей көрініске ие болады: «сөздік қор + қажетті құрылым = тіл». Алайда , тілдік құрылымды жаттаумен шектелу, тілді қарым- қатынас құралы ретінде меңгеруге толық мүмкіндік бермейді. Шетел тілінде тілдік қарым – қатынасқа үйрету үшін шынайы, өмірлік жағдаяттар туындату қажет. Ол студенттердің қажетті материалды меңгеруіне және соған сәйкес мінез – құлықын қалыптастыруға жағдай жасайды. Аталған мәселені шешуде Интернет жүйесі айтарлықтай маңызға ие . Біз дәстүрлі шетел тілі сабағынатағы да сипаттама жасайық. Көп жағдайда шетел тілін оқыту үрдісінде оқытушы студент ойын басқарады, яғни , бағыт беру немесе жетекшілік етуден гөрі, ол басшылық қызметіне ауысады. Бұл әрекет, психологтар көрсеткендей, студенттердің ойлау процесін тежейді. Мысалы, дөңгелек үстел, пікірталас мәселесін оқытушы өзі дайындап, жоспарды беріп, студенттен сөйлеу барысында тек соған сүйенуін талап етеді. Яғни, өз ойын айтуда тұлғаға еркіндік берілмейді. Студент мәселені түсінбей, өзіне қажетті ақпаратты ала-алмай, мәселені шешуге шығармашылық тұрғыдан келу мүмкіншілігінен айрылып, өзінше ой қорытып, оны тұжырымдау және қызықты пікірлер айта алу қабілетіне ие бола алмайды. Ал мәселені шешуде жаңа ой , құнды пікір айту өте маңызды. Және ол міндетті түрде қортындыланып, көрініске ие болар болса, оның нәтижесі жоғары болмақ. Шетел тілін оқыту технологиясының тиімділігінің көрсеткіштері мыналар:

• Студенттердің моральдық психологиялық ,интелектуалдық және жас ерекшеліктерін ескеру.
• Оқуға жағымды көңіл күй қалыптастыру.
• Ұстаз бен студент арасында сөз алмасу, ғылыми қарым-қатынас және әріптестік принципін орнықтыру.
• Студенттердің еске сақтау қабілеті мен творчестволық деңгейін көтеру арқылы белсенділігін арттыру.

Қорытынды

Дәстүрлі оқыту үлгілерімен салыстырғанда жобалық оқыту белсенді, оқушыға бағытталған, жетекші сұрақтарды қамтиды және нақты оқу ортасына сәйкес келеді. Бұл білім алушылардың оқуға деген ынтасын, қызығушылығын және қатысуын арттырады. Жобалық оқыту сонымен қатар студенттердің өзін-өзі реттеу қабілеттерін дамытуға көмектесуге мүмкіндік береді. Өзін-өзі реттеу – бұл студенттер басқару үшін қолданатын процесс және өз ойларыңызды жүйелеңіз және оларды оқу үшін қолданылатын дағдыларға айналдырған. Білім алушылар кезде жоғары деңгейдегі өзін-өзі реттеу қабілетіне ие болады, олар жақсы оқу стратегияларын дамыта алады және оқуда жоғары академиялық нәтижелерге қол жеткізу. Оқушылар өткенде жобалық оқыту, олар тек осы өмірлік дағдылардан ғана емес, мысалы, пайдалы мәселелерді шешу, шығармашылық ойлау, уақытты басқару және командалық жұмыс және табыс табуға бағыттайды. Қорытындылай келе, жобалық оқыту екі өте маңызды жолмен пайдалы. Бұл оқушылардың оқу процесіне қызықтырады, сондықтан олар оқуды қызықты сезінеді.

Әдебиеттер тізімі:

1. Жобалау және зерттеу қызметі негізінде 12 жылдық білім беру жағдайында оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру. Әдістемелік құрал. –Астана:Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы, 2013.45 б.
2. Жексенбаева Ү.Б., Игенбаева Б.Қ., Ниязова Г.Б. Оқушыларды зерттеушілік оқытудың технологиясы.-Астана, 2006.
3. Мұханбетжанова Ә.М. Білім интеграциясы: теория мен практика. 2006.
4. Таубаева Ш. Исследовательская культура учителя: методология, теория и практика  формирования .-А.: Алем, 2000.
5. Бахишева С.М. «Педагогикалық жобалау:теориясы мен технологиясы. –Алматы, 2011.
6. .Колесникова И. А. Педагогическое проектированиеж: Учеб. пособие для высш. учеб. заведений / И.А.Колесникова, М.П.Горчакова-Сибирская; Под ред. И.А. Колесниково, М: Издательский центр «Академия», 2005.http://pedlib.ru/Books/3/0212/index.shtml