ИКТ-ҚАЗІРГІ ЗАМАНАУИ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ РӨЛІ

Мақалада Икт-қазіргі заманауи білім беру жүйесіндегі рөлі.

Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар. АКТ – жалпы заманауи естіледі. Бірақ бұл сөз ХХІ ғасыр адамы үшін нені білдіреді?

Ақпараттық технологиялар немесе жай IT – Ресейге ағылшын тілінен енген сөз тіркесі; бұл компьютерлік технологияны қолдана отырып, үлкен ақпараттық ағынды басқаруға және өңдеуге байланысты әртүрлі технологияларды білдіреді. Ақпараттық технологияның негізгі ерекшеліктеріне ақпараттарды компьютерлік өңдеу жатады; ақпараттың үлкен көлемін машиналық медиада сақтау; сондай-ақ қысқа мерзімде кез-келген қашықтықта ақпаратты беру. Бүгінгі таңда кез-келген ақпаратты өңдеудің әмбебап техникалық құралы – бұл қоғамның зияткерлік мүмкіндіктерін арттыратын компьютер. Заманауи компьютер қоғамды ақпараттандыру процесінің қажетті құрамдас бөлігі болып табылатын ақпарат беру және тарату үшін қолданылатын әртүрлі байланыс құралдарын пайдаланады. Оқу іс-әрекетінің барлық нысандарын ақпараттандыру процесі қоғамды ақпараттандыру процесімен тығыз байланысты. Мұндай жағдайда қазіргі заманғы мұғалімнің типі қалыптасуда, ол ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласындағы білімге ие болып қана қоймай, сонымен қатар оларды жеке кәсіби қызметінде қолдана білуі, өзін-өзі тәрбиелеуге ұмтылуы керек. Жаңа технологиялар оқытудың түбегейлі жаңа моделін құруға мүмкіндік береді – қашықтықтан оқыту, «… қашықтықта білім беру ақпаратын (спутниктік теледидар, компьютерлік байланыс және т.б.).

ИКТ- желілік құралдары оқу, әдістемелік және ғылыми ақпаратқа кең қол жетімділікті қамтамасыз етеді; ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруға және модельдеуге, виртуалды оқу сабақтарын нақты уақытта өткізуге мүмкіндік бергенімен, оның кері жақтары бар Ақпараттық технологияның оқушыға тигізетін кері әсері көп. АКТ-ның кемшілігі бар. Оларды оқытудың барлық түрінде қолдану бірқатар жағымсыз салдарға әкелуі мүмкін, соның ішінде:

 - оқушының физиологиялық жағдайы мен денсаулығының нашарлауы (тұрақсыз балалар психикасы студенттердің компьютерге тәуелділігіне әкеледі, бұл олардың денсаулығына әсер етеді);

 - бірқатар психологиялық-педагогикалық проблемалар (жойылмаған ақпарат балаға психологиялық зиян келтіреді);

 - оқушының сөйлеу белсенділігінің төмендеуі (бұл әсіресе ашық және қашықтықтан оқыту формаларына тән нәтижесінде студент өз ойын тұжырымдауда және білдіруде жеткілікті тәжірибеге ие болмайды. Соңғы психологиялық зерттеулерге сәйкес белсенді сөйлеу практикасының ұзаққа созылмауы ойлау процестеріне кері әсерін тигізеді,

 - оқу процесінің қатысушылары арасында жанды диалогтық байланыстың болмауы, бұл оқытуды шамадан тыс жекелендіру нәтижесінде тапшы болады.

АКТ-ны қолданудың «минусы»:

 - мұғалімге қойылатын талаптардың жоғарылауы (көптеген студенттер үйде заманауи қондырғылармен жабдықталған, сонымен бірге мұғалімдердің жеткілікті саны АКТ саласында минималды білімге ие емес);

 - студенттердің ғылыми-зерттеу қызметіне екі себеп кедергі келтіреді:

 Дайын ақпапаратты алуға мүмкіндік беретін CD және Интернеттегі көптеген рефераттар;

 - жобалық жұмыстардың технологиясын пән мұғалімдері толық меңгермеген;

 - студенттер үшін өзіндік білім беру технологиясы әзірленбеген;

 - студенттер мен оқытушылар арасында ақпараттық мәдениеттің төмендігі;

 - студенттерге, олардың ата-аналарына және мұғалімдерге бірыңғай ақпараттық-әдістемелік қызметі жоқ.

Сонымен, заманауи мұғалім АКТ-ның жағымды қасиеттерін ескеріп, саласында білім алып қана қоймай, сонымен қатар оларды өз кәсіби қызметінде қолдана білуі керек. Оқытудың жаңа нысандары ретінде АКТ құралдарын әдейі, сауатты пайдалану арқылы бірқатар маңызды дидактикалық міндеттерді шешуге болады:

Біріншіден, оқу процесінің өзін жетілдіру;

Студенттердің өзіндік жұмысының деңгейін, оның өзіндік жаттығуларының тиімділігін айтарлықтай жоғарылатады;

Зерттеушілік, ізденушілік бағытта оқушының оқу процесін жандандыру;

Оқушының оқуға деген ынтасын қалыптастыруға әсер ету;

Үздіксіз және икемді оқыту процесін қамтамасыз ету және т.б.

Өткен материалды қайталау және бекіту;

Оқушы материалды ойын түрінде оқитын түрлі оқу жағдайларын құру;

Оқу материалын игерудің қажетті деңгейін қамтамасыз ету;

Нақты жабдықта қашықтықтан тәжірибе жүргізу үшін;

Ақпараттың барлық түрлерін жеткізу және ақпаратты таңдау және жүйелеу дағдылары мен қабілеттерін қалыптастыру және т.б.

Негізгі тұжырым

АКТ-ны қолдану негізді, себебі бұл студенттердің белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді, аз қамтамасыз етілген отбасылардан шыққан балалар үшін білім сапасын арттыруға, мұғалімнің кәсіби деңгейін көтеруге, білім беру процесіне қатысушылардың барлығының тұлғааралық қарым-қатынас формаларын әртараптандыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, қазіргі білім беруде қолданылатын АКТ құралдары жоғары оқу нәтижелеріне қол жеткізуге мүмкіндік береді. Жаңа технологиялар ашық және қашықтықтан оқыту жүйесінде оқытушы мен студенттің өзара әрекеттесуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Оқу процесінде әр түрлі АКТ құралдарын қолдану оң және теріс салдарға әкелуі мүмкін. Оқу процестеріне АКТ-ның әсерінен ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласындағы білімдерге ие болып қана қоймай, сонымен қатар оларды өз кәсіби қызметінде қолдана алатын заманауи мұғалімнің түрі қалыптасуда; - Осы жағдайда қазіргі заманғы технологиялардың мүмкіндіктерін ақпарат көзі ретінде қолдана отырып, жеке өмірін жеке компьютерсіз және Интернетсіз елестете алмайтын студенттің басқа түрі пайда болады. Бірақ ақпараттық ресурстарға қол жетімділікті шектеу, дамудың әртүрлі деңгейлері бар студенттердің шығармашылық және зерттеу жұмыстарына жағдай жасау қажет.

Әдебиеттер тізімі:

1. Агальцов, В.П. Информатика для экономистов: Учебник / В.П. Агальцов, В.М. Титов. - М.: ИД ФОРУМ, НИЦ ИНФРА-М, 2016. - 448 c.
2. Балдин, К.В. Информатика для ВУЗов: Учебник / К.В. Балдин, В.Б. Уткин. - М.: Дашков и К, 2016. - 395 c.
3. Балдин, К.В. Информатика и информационные системы в экономике: Учебное пособие / К.В. Балдин. - М.: НИЦ ИНФРА-М, 2016. - 218 c.
4. Блиновская, Я.Ю. Введение в информатику: Учебное пособие / Я.Ю. Блиновская, Д.С. Задоя. - М.: Форум, НИЦ ИНФРА-М, 2016. - 112 c.
5. Бодров, О.А. Предметно-ориентированные экономические информационные системы: Учебник для вузов / О.А. Бодров. - М.: Гор. линия-Телеком, 2017. - 244 c.
6. Варфоломеева, А.О. Информационные системы предприятия: Учебное пособие / А.О. Варфоломеева, А.В. Коряковский, В.П. Романов. - М.: НИЦ ИНФРА-М, 2017. - 283 c.
7. Васильков, А.В. Информатика: Учебное пособие / А.В. Васильков, А.А. Васильков, И.А. Васильков. - М.: Форум, 2017. - 528 c.
8. Вдовин, В.М. Предметно-ориентированные экономические информационные системы: Учебное пособие / В.М. Вдовин. - М.: Дашков и К, 2013. - 388 c.