ТҰРҒЫН ҮЙГЕ ЖЕКЕ МЕНШIК ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ТОҚТАТЫЛУЫ

SUSPENSION OF PRIVATE OWNERSHIP RIGHTS TO HOUSING

Nurbek Taushanov

student, Faculty of History, Economics and Law, West Kazakhstan State University named after Makhambet Utemisov,

Republic of Kazakhstan, Uralsk

Aynur Yesengazieva

scientific supervisor, Master of Law, Senior Lecturer at the Department of Legal Disciplines, West Kazakhstan State University named after Makhambet Utemisov,

Republic of Kazakhstan, Uralsk

АННОТАЦИЯ

Бұл мақалада тұрғын үйге жеке меншік құқығының тоқтатылуымен байланысты құқықтық аспектілер қарастырылады. Меншік құқығының тоқтатылу себептері, оларды заңды түрде тоқтату рәсімдері, сондай-ақ осы процестің құқықтық салдары мен азаматтардың құқықтарын қорғау механизмдері талқыланады. Мақалада меншік құқығын тоқтату жағдайында өтемақы төлеу, мемлекеттік қажеттілік, меншік иелерінің құқықтары мен міндеттері туралы түсініктер беріледі. Тұрғын үйге меншік құқығының тоқтатылуы қоғамдық мүдде мен заңды талаптарға сәйкес жүзеге асуы тиіс.

ABSTRACT

This article discusses the legal aspects related to the termination of private property rights to residential property. It covers the reasons for the termination of property rights, the legal procedures for such termination, and the legal consequences of this process, including mechanisms for protecting citizens' rights. The article explores the concepts of compensation, state necessity, and the rights and obligations of property owners in cases of property rights termination. The termination of property rights to residential housing should be carried out in accordance with public interest and legal requirements.

Түйін сөздер: жеке меншік құқығын, тұрғын үй-жайды тоқтату, құқықтық салдарлар, өтемақы.

Keywords: termination of private property rights, residential premises, legal consequences, compensation.

КІРІСПЕ

Бұл жағдайда меншік иесі тұрғын үйінен өз еркімен бас тартады немесе басқа меншікке ауысу туралы шешім қабылдайды. Мұндай жағдай көбінесе сатуға, басқа бір тұлғаға беру немесе меншік құқығын қайта бөлу кезінде орын алады. Бұл процесс келісім негізінде жүргізіледі, алайда, заңды талаптар мен процедуралар сақталуы тиіс.Егер меншік иесі тұрғын үйді заңсыз пайдаланып, заңды бұзса (мысалы, оны жалға беру, құрылыс нормалары мен талаптарын бұзу), бұл жағдайда құқық қорғаушы органдар немесе сот арқылы меншік құқығы тоқтатылуы мүмкін. Мұндай жағдайлар көбінесе тұрғын үйдің құрылыс немесе пайдалану ережелерін бұзу, мемлекет мүддесіне зиян келтіру кезінде орын алады.

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, егер мемлекетке белгілі бір тұрғын үй немесе жер учаскесі қажет болса, онда мемлекет меншік құқығын мәжбүрлі түрде тоқтатуға құқылы. Мұндай жағдайда меншік иесіне өтемақы төленеді, және бұл процесс әкімшілік тәртіпте жүргізіледі. Егер тұрғын үй тұрмыстық немесе экологиялық жағдайларға сәйкес келмесе, яғни адам өміріне немесе денсаулығына қауіп төндірсе, мемлекет меншік құқығын тоқтатуы мүмкін. Бұл жағдайда меншік иесі тиісті құжаттамалар мен сараптама қорытындылары негізінде тұрғын үйді қайта жөндеуге немесе басқа тұрғын үйге көшуге мәжбүр болуы мүмкін. Меншік құқығының тоқтатылуы мемлекеттік органдардың және соттың қатысуымен жүзеге асырылады.

Қорытынды

Тұрғын үйге жеке меншік құқығының тоқтатылуы — бұл құқықтық процесс, ол заңмен реттелген және белгілі бір жағдайларда орын алады. Бұл жағдайда меншік иесі өз құқығын жоғалтуы мүмкін, бірақ ол өтемақы алу және басқа заңды құжаттарды пайдалану арқылы өз құқықтарын қалпына келтіруге мүмкіндік алады. Сонымен қатар, мұндай жағдайлар мемлекет пен қоғамның қажеттіліктеріне байланысты жүзеге асырылады және заңды талаптар мен процедураларды сақтауды талап етеді.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. (2019). Алматы: Юрист.
2. Қазақстан Республикасының Конституциясы. (2017). Алматы: Норма.
3. Құқық қорғау органдарының қызметі мен азаматтардың құқықтарын қорғау туралы заң. (2020). Астана: Құқық баспасы.
4. Садықова, М. (2021). Тұрғын үй қатынастарының құқықтық реттелуі. Құқық және экономика журналы, 12(3), 45-52.
5. Әбілқасымова, Г. (2018). Қазақстан Республикасындағы жеке меншік құқығы: теория және тәжірибе. Алматы: Қазақ университеті баспасы.
6. Қазақстан Республикасының Жер кодексі. (2020). Астана: Қазақстан заң шығару орталығы.