ЖОҒАРҒЫ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЖАЗУЫН ДАМЫТУДА АРНАЙЫ ӘЗІРЛЕГЕН ҮЛГІЛЕРДІ ҚОЛДАНУ 

USING READY-MADE TEMPLATES IN HIGH SCHOOL STUDENTS’ CREATIVE WRITING ENHANCEMENT

Aruzhan Karybayeva

student of the faculty of foreign languages, Karagandy research university named after E. A. Buketov,

Kazakhstan, Karaganda

Kymbat Sagadiyeva

scientific supervisor, Master of pedagogics, Senior teacher of the Department of the theory and practice of foreign language training, Karagandy research university named after E. A. Buketov,

Kazakhstan, Karaganda

АҢДАТПА

Бұл мақалада жоғарғы сынып оқушыларының шығармашылық жазу дағдыларын дамытуда арнайы әзірленген үлгілерді қолданудың маңыздылығы қарастырылады. Мұндай үлгілер оқушының грамматикалық және лексикалық дағдыларын жетілдіруге ғана емес, сонымен қатар олардың шығармашылық ойлауын дамытуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, мақалада ағылшын тілі сабақтарындағы жазу дағдыларын жетілдіруге арналған арнайы үлгілердің әртүрлі аспектілері, олардың білім беру процесіндегі рөлі және жазу сапасын арттыруға арналған тәсілдер талқыланады.

ABSTRACT

This article discusses the importance of using specially designed models to develop creative writing skills in high school students. Such models not only help improve students' grammatical and lexical abilities but also foster the development of their creative thinking. The article further explores various aspects of these models in English language lessons, their role in the educational process, and methods aimed at enhancing writing quality.

Кілт сөздер: шығармашылық жазу; ағылшын тілі; жазу дағдыларын дамыту; арнайы үлгілер; жоғарғы сынып оқушылары.

Keywords: creative writing; english language; developing writing skills; ready-made templates; high school students.

Кіріспе

Шығармашылық жазу – оқушылардың тілдік дағдыларын дамытуда маңызды рөл атқаратын тиімді әдіс. Жоғарғы сынып оқушылары үшін ағылшын тілінде шығармашылық жазуды дамыту оларды өз ойларын еркін әрі анық жеткізуге, сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін жетілдіруге мүмкіндік береді. Мұндай дағдыларды қалыптастыру үшін арнайы әзірленген жазу үлгілері оқушылардың жазба тілін жүйелі түрде дамытуға бағытталған тиімді құрал болып табылады.

Ағылшын тіліндегі шығармашылық жазу сабақтарының басты мақсаты – оқушылардың тілдік ресурстарын молайту және жазу машықтарын жетілдіру ғана емес, олардың жалпы когнитивтік дамуын қамтамасыз ету болып табылады. Бұл мақалада жазу дағдыларын дамытуда арнайы әзірленген үлгілердің қолданылуының маңыздылығы мен тиімділігі қарастырылады.

Негізгі бөлім

Шығармашылық жазу – бұл оқушылардың өз ойларын және сезімдерін жазбаша түрде еркін білдіруіне мүмкіндік беретін әдіс. Бұл дағдыны дамыту барысында оқушылар өздерінің тілдік және коммуникативтік қабілеттерін, сонымен қатар сыни ойлау және креативтілік сияқты маңызды дағдыларды меңгереді. Ағылшын тілі сабақтарында шығармашылық жазу арқылы оқушылар тек қана тілдің грамматикалық құрылымдарын меңгеріп қоймай, сонымен қатар өз көзқарастарын тиімді және қисынды түрде жеткізу дағдыларын жетілдіреді.

Шығармашылық жазу оқушылардың қарым-қатынас дағдыларын дамытады, оларға әлемді кеңірек тануға және әртүрлі өмірлік жағдайларға дұрыс жауап бере білуге үйретеді. Сонымен қатар, шығармашылық жазудың эмоционалдық және әлеуметтік аспектілері де маңызды, өйткені ол оқушылардың тұлғалық дамуына ықпал етеді [1].

 Жоғарғы сынып оқушыларының шығармашылық жазуын дамыту үшін арнайы әзірленген жазу үлгілері олардың жазба қабілеттерін қалыптастырудың маңызды құралы болып табылады. Әрбір үлгі оқушыға шығармашылық ойды құрылымданған түрде жеткізуге мүмкіндік береді. Ағылшын тілі сабақтарында шығармашылық жазуды дамытуға арналған үлгілер көп жағдайда тақырыпты ашу, мәтіннің құрылымын сақтау, лексика мен грамматиканы дұрыс қолдану сияқты аспектілерге негізделген. Мұндай әдіс оқушылардың өздерінің шығармашылық қабілеттерін дамытуға ғана емес, сонымен бірге жазу дағдыларын жүйелі түрде қалыптастыруға көмектеседі.

Мысалы, шығармашылық жазудың түрлі форматы мен құрылымы, мысалы, эссе, қысқаша әңгіме, күнделік жазу немесе белгілі бір персонаждың көзқарасынан жазу сияқты тапсырмалар оқушылардың тілдік дағдыларын тереңдетеді. Сонымен қатар, жазу тапсырмалары арқылы оқушылар жазудың құрылымын меңгереді, сөйлемдердің логикалық байланысын сақтайды, және өз ойларын нақты әрі айқын жеткізе біледі.

Әр түрлі шығармашылық тапсырмалар оқушыларға ой-өрісін кеңейтуге және сөздік қорын молайтуға мүмкіндік береді. Бұл әдістер арқылы оқушылар жазу процесінде өздеріне жаңа тілдік дағдылар мен шешімдер табуды үйренеді. Мысалы, эссе жазу кезінде оқушылар белгілі бір тақырыпты терең талдап, оны нақты аргументтермен қолдай алады, бұл олардың сыни ойлау қабілетін арттырады.

Ағылшын тілі сабақтарында жазуды дамытудағы арнайы әдістердің тиімділігі мен көрнекілігін атап көрсеткенде, Secondary Writing Practice Guide құралының ұсыныстарын пайдалануға болады. Бұл әдістемелік құрал оқушылардың жазу дағдыларын жетілдіруге арналған жүйелі және тиімді стратегияларды ұсынады. Мысалы, оқушыларды жеке, шағын және ортақ тапсырмалар арқылы белсенді жазуға тарту, сондай-ақ өздігінен ойлауға бағытталған әдістерді қолдану — олардың шығармашылық жазуды дамытуға айтарлықтай ықпал етеді [2].

Ағылшын тілі сабағында шығармашылық жазуды дамытуға арналған бірнеше әдіс-тәсілдер бар. Олардың әрқайсысы оқушылардың жазу дағдыларын және шығармашылық әлеуетін арттыруға бағытталған.

1. Көркем жазба тапсырмалары: Оқушыларға белгілі бір тақырып бойынша эссе немесе әңгіме жазу тапсырмасы беріледі. Мысалы, «Менің арманым» немесе «Мен болашақта кім боламын?» деген тақырыпта жазу арқылы оқушылар өз ойларын ашық және жүйелі түрде жеткізе алады. Мұндай тапсырмалар оқушылардың логикалық ойлау қабілетін арттырады және тілдік дағдыларын жетілдіреді.

2. Диалог жазу: Диалогтар жазу арқылы оқушылар грамматика мен сөздерді қолдануды үйренеді, сонымен қатар кейіпкердің көзқарасымен ойлау дағдысын дамытады. Бұл әдіс оқушылардың сөйлеу және тыңдау дағдыларын да жақсартады.

3. Тақырыпты терең талдау: Оқушыларға белгілі бір әлеуметтік немесе мәдени тақырып бойынша зерттеу жұмыстарын жасау тапсырмасы беріледі. Мұндай тапсырмалар оқушылардың жазба жұмыстарында тақырыпты жан-жақты талдау дағдысын қалыптастырады.

4. Жазу процесіне кері байланыс: Шығармашылық жазуды дамытудағы маңызды кезеңдердің бірі – оқушылардың жазған жұмыстарын бағалап, оларға нақты кері байланыс беру. Кері байланыс оқу процесін жақсартады және оқушылардың жазба жұмыстарын тиімді түрде жақсартуға мүмкіндік береді [3].

Қорытынды

Қорытындылай келе, ағылшын тілі сабағында шығармашылық жазуды дамытуда арнайы әзірленген үлгілердің қолданылуы – бұл оқушылардың жазба қабілеттерін жетілдіруге және тілдік дағдыларын тереңдетуге арналған маңызды құрал. Бұл әдістер оқушыларға шығармашылық әлеуетін толықтай ашуға мүмкіндік беріп, олардың академиялық жетістіктерін арттырады. Шығармашылық жазу арқылы оқушылар грамматикалық ережелерді меңгеріп, оларды шығармашылық жұмыстарда қолдана біледі. Сонымен қатар, мұндай тәсілдер оқушылардың сыни ойлау қабілетін және тілдік шығармашылықты дамытуға ықпал етеді.

Әдебиеттер тізімі:

1. How Creative Writing Can Increase Students' Resilience. Greater Good Science Center, Berkeley. [Электронды ресурс]. – Режим доступа: https://greatergood.berkeley.edu/article/item/how_creative_writing_can_increase_students_resilience. – (Дата обращения: 08.11.2024).

2. Secondary Writing Practice Guide. Institute of Education Sciences (IES), National Center for Education Evaluation and Regional Assistance (NCEE). [Электронды ресурс]. – Режим доступа: https://ies.ed.gov/ncee/rel/regions/pacific/pdf/SecondaryWritingPracticeGuide_Toolkit_Overview.pdf. – (Дата обращения: 08.11.2024).

3. Teach Writing: Resources and Tools for Teachers. Teachwriting.org. [Электронды ресурс]. – Режим доступа: https://www.teachwriting.org/. – (Дата обращения: 08.11.2024).