ҚОНАҚЖАЙЛЫЛЫҚ САЛАСЫНДАҒЫ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ЖҰМЫСПЕН ҚАНАҒАТТАНУ ДӘРЕЖЕСІН АРТТЫРУ

IMPROVING THE DEGREE OF JOB SATISFACTION OF EMPLOYEES IN THE HOSPITALITY INDUSTRY

Ayazhan Abay

student, Department of hospitality and tourism, Kenzhegali Sagadiyev University of international business,

Kazakhstan, Almaty

Zarina Koshmaganbet

student, Department of hospitality and tourism, Kenzhegali Sagadiyev University of international business,

Kazakhstan, Almaty

АННОТАЦИЯ

Бұл зерттеу жұмысы қонақжайлылық саласындағы маңызды мәселелердің бірі – кадрлардың жұмыспен қанағаттану мәселесін қарастыратын болады. Зерттеудің басты мақсаты – осы саладағы кадрлардың жұмыспен қанағаттануына қандай факторлар әсер ететінін анықтау және саладағы қызметшілердің жұмыспен қанағаттануының маңыдылығын көрсету. Зерттеу нәтижелеріне көре қанағаттану деңгейіне әсер ететін басты факторлар – жалақы, жұмыс уақыты және корпоративтік мәдениет.

ABSTRACT

This research paper will address one of the most important issues in the field of hospitality – the problem of staff satisfaction with work. The main purpose of the study is to determine what factors influence the job satisfaction of staff in this industry and to show the importance of job satisfaction of employees in the industry. The main factors influencing the level of satisfaction with the results of the study are salary, working hours, and corporate culture.

Кілт сөздер: қонақжайлылық; жұмыспен қанағаттану; кадрлардың ауысуы.

Keywords: hospitality; job satisfaction; staff turnover.

Кіріспе

Қонақжайлылық индустриясында басқа салалармен салыстырғанда кадрлардың ауысуы салыстырмалы түрде жоғары, бұл жыл сайын үлкен қосымша шығындарға әкеледі. Мұндай жоғары айналымның себебі жұмысқа қанағаттанудың төмен деңгейі және мотивацияның жоқтығы болып табылады және бұл айналым қонақжайлылық индустриясының тез өсуіне байланысты стресстен және шамадан тыс жүктемелерден туындаған деп саналады [1]. Компания деңгейіндегі тұрақты даму үшін жұмыстан қанағаттану кадрлардың ауысуын болдырмау және қызметкерлердің адалдығын арттыру үшін өте маңызды. Сонымен қатар, жұмысқа қанағаттану өнімдердің, қызметтердің сапасына, клиенттермен қарым-қатынасқа, сондай-ақ компанияның жұмысына оң әсер етеді. Жұмысқа қанағаттанудың жоғары деңгейі сапалы қызметтерке әкеледі, клиенттердің адалдығының жоғары деңгейіне ықпал етеді [2]. Сонымен қатар, бұл жергілікті халық үшін құнды еңбек нарығын қолдайды.

Жұмыспен қанағаттану

Көптеген зерттеушілер жұмысқа қанағаттанушылықты «жұмысты жұмыс құндылықтарына қол жеткізу нәтижесінде пайда болатын жағымды эмоционалды жағдай» деп анықтайды. Негізінен, жұмысқа қанағаттану - бұл жұмыс жағдайларына, аспектілеріне деген көзқарас. Қарапайым сөзбен айтқанда, жұмысқа деген қанағаттануды адамдардың жұмысынан ләззат алатын дәрежесі ретінде түсінуге болады. Осылайша, жалпы алғанда, жұмысқа қанағаттануды жұмысты құрайтын элементтерді бағалау сомасы ретінде қарастыруға болады [3]. Қонақжайлылық индустриясы қызмет көрсетуге бағытталғанын және бұл құндылық қызметкерлердің клиенттермен және басқа да мүдделі тараптармен өзара әрекеттесуі нәтижесінде пайда болатындығын ескере отырып, жұмысқа қанағаттанушылықтың ерекше мәнге ие екенін айтып өткен жөг. Себебі, клиенттерге ерекше қызмет көрсету үшін қонақүйлер білікті және жоғары ынталандырылған қызметкерлер қызметін ұсынуы шарт [4]. Хабаршы, консьерж, брондау бойынша маман, даяшы, қонақ үй қызметкері, бас менеджер, аспазшы немесе қонақтарға қызмет көрсету бөлімінің бастығы болсын, оның жұмысқа қанағаттануы және осы қызметкерлердің адалдығы мейманхананың қонақтарға қызмет көрсету сапасын анықтауда өте маңызды болады. Себебі, егер бұл қызметкерлер біліктілікке ие болмаса, дұрыс оқытылмаған, өз жұмысында демотивацияланған, жетекшілеріне риза емес, жалақысына қанағаттанбаған немесе жоғары басшылықтан алыстап кетсе, бұл олардың өнімділігін күрт нашарлатады, бұл өз кезегінде сапаны бұзады [5].

Енді қанағаттану деңгейіне әсер ететін факторларға тоқталсақ, бірінші кезекте - жұмыс уақыты. Жұмыс уақыты қанағаттану деңгейіне үлкен әсер етеді деп мәлімдейді көпшілік авторлар [6]. Жұмыс уақтының дұрыс ұйымдастырылмауы кадрлардың жоғары ауысымына әкеледі деген болатын. Себебі, бұл салада түнгі жұмыс сағаттар және демалыс күндеріндегі жұмыс режимі қызметкерлердің денсаулығына теріс әсер етеді [7]. Отбасылық өмір мен жұмыс уақытының үйлесімділігі де қанағаттану деңгейін арттырады. Ал, стресс және үзіліссіз жұмыс істеу қажеттілігі, жұмысқа қанағаттанусыздықпен тығыз байланысты [8].

Қызметкерлердің қанағаттануына әсер ететін тағы бір маңызды фактор бұл - жалақы. Қонақжайлылық индустриясы көбінесе қанағаттанарлықсыз еңбек жағдайлары бар жалақысы төмен немесе орта болып саналады [9]. Төмен таза кірістердің жоғары үлесі және үстеме ақы төлеудің болмауы көбінесе қызметкерлерді екінші жұмысқа ауысуға мәжбүр етеді. Қонақжайлылық индустриясындағы жұмысты қанағаттандыру үшін өтемақының маңыздылығы бірнеше зерттеулерде көрсетілген [10].

Жұмыс атмосферасы да қанағаттанушылыққа өз әсерін тигізеді. Қанағаттанған қызметкерлер жұмыс берушілерді бағалағанда жұмыс климаты мен корпоративті мәдениетті жиі атап өтеді. Бірнеше зерттеулер көрсеткендей, әріптестермен және клиенттермен қарым-қатынас жұмыс қанағаттанушылығына оң әсер етеді [11]. Алайда, әріптестермен конфликт қанағаттанудың төмендеуіне және эмоционалды сарқылуға әкеледі [12].

Сонымен қатар, мүмкіндіктерді кеңейту-жұмысқа қанағаттанудың тағы бір маңызды факторы; егер қызметкерлерге жеке дағдыларын жұмыста қолдануға, шығармашылықпен айналысуға, өз шешімдерін қабылдауға және өз әрекеттері үшін жауапкершілікті алуға мүмкіндік берілсе, бұл олардың жұмысқа деген қанағаттанушылығын арттырады. Осы тұрғыда, қызметкерлерді шешім қабылдау процесіне тарту жұмысқа қанағаттануға оң әсер етеді [13].

Қорытынды

Қорытындылай айтқанда,  жұмыспен қанағаттанудың ұйымның қызмет көрсету сапасына тікелей әсер етеді. Жұмыспен қанағаттанбаған қызметші өз міндеттерін сапалы түрде орындамайды. Бұрын жүргізілген зерттеулерді талдау бізге осы салада жұмыспен қанағаттануға қандай факторлар әсер ететінін анықтауға мүмкіндік берді. Талдау нәтижелеріне көре, қонақжайлылық саласында кадрлардың жұмыстан қанағаттану деңгейіне әсер ететін факторлар – жалақы, жұмыс уақыты, жұмыс атмосферасы және мүмкіндіктердің кеңейтуге мүмкіндік беру.

Қолданылған әдебиеттер:

1. Pranoto, E. S. (2011). Labour turnover in the hospitality industry.
2. Ariza-Montes, A., Hernández-Perlines, F., Han, H., & Law, R. (2019). Human dimension of the hospitality industry: Working conditions and psychological well-being among European servers.
3. Kusluvan, S., Kusluvan, Z., Ilhan, I., & Buyruk, L. (2010). The human dimension: A review of human resources management issues in the tourism and hospitality industry.
4. O’Neill, J. W., & Davis, K. (2011). Work stress and well-being in the hotel industry.
5. Bedi, A. (2019). No herd for black sheep: A Meta-Analytic Review of the predictors and outcomes of workplace ostracism.
6. Deery, M., & Jago, L. (2015). Revisiting talent management, worklife balance and retention strategies.
7. Ismert, M., & Petrick, J. F. (2004). Indicators and standards of quality related to seasonal employment in the ski industry.
8. Feinstein, A. H., Vondrasek, D., & Restaurants, C. H. (2006). A study of relationships between job satisfaction and organizational commitment among restaurant employees.
9. Hristov, I., & Chirico, A. (2019). The role of sustainability key performance indicators (KPIs) in implementing sustainable strategies.
10. Locke, E. (1969). What is job satisfaction?
11. Peters, M., Kallmuenzer, A., & Buhalis, D. (2019). Hospitality entrepreneurs managing quality of life and business growth.
12. McPhail, R., Patiar, A., Herington, C., Creed, P., & Davidson, M. (2015). Development and initial validation of a hospitality employees’ job satisfaction index.