ШИФОХОНАГАЧА БЎЛГАН ДАВРДА ҚОРИНДА ОҒРИҚЛИ БОЛАЛАР АҲВОЛИНИ БАҲОЛАШДА КЛИНИК АЛГОРИТМНИ ҚЎЛЛАШНИ АҲАМИЯТИ

АННОТАЦИЯ

Болаларда госпитал этапгача бўлган босқичда қориндаги ўткир оғриқ синдромининг дифференциал диагностикаси ҳозиргача ўз ечимини топганича йўқ ва айни пайтда ҳам долзарб муаммолардан бўлиб қолмоқда. Шошилинч тез тиббий ёрдамда қоринда оғриқ билан кечувчи ҳолатларни ташҳислаш ва ўз вақтида зарур тиббий ёрдамни кўрсатишда жиддий хатоликлар учраб турибди. Бу ҳолат қоринда ўткир оғриқ билан боғлиқ бўлган асоратларнинг кўпайишига олиб келмоқда. Бу эса тиббиёт ходимларининг қоринда ўткир оғриқ билан кечувчи ҳолатларга янада ҳушёр бўлишини ва ўз навбатида қоринда ўткир оғриқ билан кечувчи ҳолатларга муносабатни ўзгартиришни, мавжуд диагностик алгоритмларни қайта кўриб чиқишни тақоза этади.

Калит сўзлар:қоринда оғрикли болалар,клиник алгоритм,тез тиббий ёрдам.

Материал ва усуллар: Болаларда қоринда ўткир оғриқ ҳолати –бу тез тиббий ёрдам бригадасини кўп чақиришга сабабчи бўладиган ҳолатлардан бири бўлиб, болаларнинг шошилинч госпитализация қилинишига асосий сабаблардан бири бўлиб қолмоқда. Қоринда оғриқ синдромига тўғри баҳо бериш бу - тўғри ташхис қўйиш, беморни касалликга мос бўлган тиббий муассасага ўз вақтида госпитализация қилиш (шунингдек ўз вақтида операция ўтказиш) ва якунда ўткир хирургик касалликнинг оқибатини аниқлаб бериш деганидир.Республика Шошилинч Тиббий Ёрдам Илмий Маркази, Тошкент педиатрия тиббиёт институти клиникаси, Тошкент шаҳар тез тиббий ёрдам станциясида ўтказилди. Текшириш учун қоринда оғриқ бўлган 281 нафар бемор боллалар олинди.Тадқиқотда шифохонагача бўлган вақтда ўткир  корин оғрикли болаларга шошилинч тиббий ёрдам кўрсатишда, яратилган клиник алгоритмни самарадорлигини бахолашни ўз ичига олади. Тадқиқотда умумклиник текшириш,лаборатория,УТТ, статистик текшириш, морфологик тешириш  усулларидан фойдаланилди.

Натижалар: хозирги вақтга келиб Ўзбекистонда  қорин оғриғи билан оғриган болаларга бирламчи тиббий ёрдам кўрсатиш сифати бўйича сезиларли нуқсонлар мавжудлиги аниқланди. Шу билан бирга ўткир қорин оғриғи билан оғриган болаларни ихтисослаштирилган шифохоналарга ташиш тактикаси мавжуд, шошилинч тиббий ёрдамда ўткир қорин оғриғи билан  мурожаат қилганларнинг 80% ни шифохоналарга ташилади. Бу ҳолатда асоссиз касалхонага 281 нафар беморнинг67% ташилган.Беморларнинг кейинги қайта касалхонага қайтиб келиши 22% ташкил етган.Ушбу тактиканинг натижаси-беморларга махсус малакали тиббий ёрдам кўрсатишдан олдин вақт оралиғининг ошиши, шунингдек, ортиқча соғлиқни сақлаш тизимидаги харажатларини камайтиришга хизмат қилади.Шифохоналарга ташилаган беморларнинг кўпи билан 1-8% жарроҳлик ёрдамига муҳтож.

Тез тиббий ёрдам томонидан ўткир қорин оғриғи билан болалар тўғри алгоритм қўлланилганда а беморларнинг 80% турли ихтисослаштирилган  шифохоналарга ташилаган; айрим ҳолларда 10% асоссиз касалхонга ташишлар,12% жаррохликга ихтисослашмаган касалхоналарга ташилган;шифохонадан бош тортган беморларнинг 8% тез ёрдамга қайта қўнгироқ қилишгани аниқланган.Жарроҳлик муолажаси фақат ўткир қорин оғриғи бўлган болаларнинг 6% да талаб қилинган бўлиб, жарроҳлик шифохонасига ётқизилганларнинг 16% ни ташкил қилган. Алгоритмни шифохонагача бўлган  босқичда қўллаш шифохоналарда ўткир қорин оғриғи билан оғриган беморларни текширишда хатоликларнинг камайишига олиб келади.

Хулосалар

Шифохонагача бўлган босқичда қоринда ўткир оғриғи бўлган болаларни жарроҳлик ва соматик патологияларини дифференсиал ташхислаш мақсадида клиник алгоритмлардан фойдаланиш асосли еканлиги тасдиқланди. Шошилинч тез тиббий ёрдамда ўткир қоринда оғриқли болалар шифохонагача бўлган босқичда тақлиф этилган алгоритмдан фойдаланиш унумлилигини кўрсатди. Мазкур тадқиқот ўтказилиши натижасида қорин оғриғи бўлган болаларда илмий асосланган алгоритм яратилади ва амалиётга тадбиқ этилади.

Adabiyotlar ro'yxati:

1. Вольный, И.Ф., Экстренная медицинская помощь на догоспитальном этапе / Г.И. Постернак., Ю.В. Пешков, М.Ю. Ткачева / / Под ред. профессора Никонова В.В. (Харьков), профессора Белебезьева Г.И. (Киев).-Практическое руководство — 3-е изд., перераб. и доп. — Луганск.-2006. — 224 с.
2. Абаев, Ю. К. Острая боль в животе у детей // учеб.-метод.пособие. – Минск: БГМУ, 2007. - 96 с.
3. Алгоритмы действий врача службы скорой медицинской помощи. Санкт-Петербург, 2009 г.
4. Балицкий,Б.Х«Абдоминальный болевой синдром» Диагностика и лечение больных с заболеваниями и повреждениями органов брюшной полости, «острого живота» на догоспитальном этапе / О.С. Олиферова, Д.А. Оразлиев // Учебно-методическое пособие Благовещенск.- 2009.
5. Давиденко, В.Б. Синдром «острого живота» y детей //Медицина неотложных состояний.-2006.-№6(7).- 156 с.