КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАНДАРҒА ҚАТЫСТЫ ҚҰҚЫҚБҰЗУШЫЛЫҚТАРДА ПРОКУРАТУРАНЫҢ РӨЛІ

РОЛЬ ПРОКУРАТУРЫ В ПРАВОНАРУШЕНИЯХ В ОТНОШЕНИИ НЕСОВЕРШЕННОЛЕТНИХ

Набиоллин Нурсултан Жантасович

студент, факультет истории,экономики и права, Западно-Казахстанский университет имени Махамбета Утемисова

Республика Казахстан, г. Уральск

Кумарова Улдай Кумаровна

Научный руководитель, магистр юрид. наук, старший преподаватель, Западно-Казахстанский университет имени Мазамбета Утемисова,

Республика Казахстан, г.Уральск

АННОТАЦИЯ

Бұл мақалада кәмелетке толмағандарға қатысты құқықбұзушылықтар саласындағы прокуратураның рөлі мен маңызы жан-жақты қарастырылады. Зерттеу барысында кәмелетке толмағандардың құқықтық мәртебесінің ерекшеліктері, олардың құқықтарын қорғаудың конституциялық және заңнамалық негіздері талданады. Сонымен қатар, кәмелетке толмағандар арасындағы және оларға қарсы жасалатын құқықбұзушылықтардың негізгі әлеуметтік-құқықтық себептері айқындалып, прокуратура органдарының қадағалау, алдын алу және үйлестіру қызметінің мазмұны ашып көрсетіледі. Мақалада прокуратураның өзге мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылының маңызына ерекше назар аударылып, кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерін тиімді қорғаудағы прокурорлық қадағалаудың рөлі негізделеді. Зерттеу нәтижелері құқықтық мемлекетті қалыптастыру үдерісінде прокуратура қызметін жетілдірудің маңыздылығын көрсетед

АННОТАЦИЯ

В данной статье всесторонне рассматривается роль и значение органов прокуратуры в сфере правонарушений, совершаемых в отношении несовершеннолетних. В ходе исследования анализируются особенности правового статуса несовершеннолетних, а также конституционные и законодательные основы защиты их прав и законных интересов. Особое внимание уделяется социально-правовым причинам правонарушений среди несовершеннолетних и преступлений, совершаемых в отношении них, а также раскрывается содержание надзорной, профилактической и координационной деятельности органов прокуратуры. В статье подчёркивается значение взаимодействия прокуратуры с иными государственными органами в обеспечении эффективной защиты прав несовершеннолетних. Результаты исследования свидетельствуют о важной роли прокурорского надзора в укреплении законности и формировании правового государства.

Кілт сөздер: ювеналды құқық, кәмелетке толмағандар, прокуратура, баланың құқықтары, құқық бұзушылықтардың алдын алу.

Ключевые слова: несовершеннолетние, правонарушения, прокуратура, прокурорский надзор, права ребёнка, правовая защита.

Құқықтық мемлекет құру жолындағы маңызды міндеттердің бірі – кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерін тиімді қорғау болып табылады. Балалар мен жасөспірімдер қоғамның ең осал әлеуметтік тобы ретінде ерекше мемлекеттік қамқорлықты қажет етеді. Олардың жас ерекшеліктері, өмірлік тәжірибесінің аздығы және психологиялық тұрақсыздығы құқықбұзушылыққа баруына немесе заңсыз әрекеттердің құрбанына айналуына ықпал етуі мүмкін. Осы тұрғыда кәмелетке толмағандарға қатысты құқықбұзушылықтардың алдын алу және олардың құқықтарын қорғау мемлекеттің басым бағыттарының қатарына жатады. Қазақстан Республикасында бұл міндетті жүзеге асыруда прокуратура органдары орталық орын алады. Прокуратура заңдылықтың сақталуын қадағалай отырып, балалардың құқықтарының бұзылуына жол бермеуге және оларды қалпына келтіруге бағытталған кешенді қызмет атқарады. Кәмелетке толмағандарды құқықтық қорғаудың теориялық және конституциялық негіздері Кәмелетке толмағандардың құқықтық мәртебесі халықаралық және ұлттық құқық нормалары арқылы айқындалады. Қазақстан Республикасының Конституциясында балалардың мемлекеттің қорғауында екені бекітіліп, олардың құқықтарын қамтамасыз ету мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарының бірі ретінде танылған.Прокуратураның өзге мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылының маңызы. Кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау саласында прокуратураның ішкі істер органдарымен, соттармен, білім беру және әлеуметтік қорғау мекемелерімен өзара іс-қимылы ерекше маңызға ие. Мұндай үйлестірілген жұмыс балалардың құқықтарын кешенді қорғауға мүмкіндік береді.

Қорытындылай келе, кәмелетке толмағандарға қатысты құқықбұзушылықтарда прокуратураның рөлі шешуші мәнге ие екенін атап өткен жөн. Прокуратура заңдылықтың сақталуын қамтамасыз ете отырып, балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың негізгі кепілі болып табылады. Прокуратураның қадағалау және алдын алу қызметі кәмелетке толмағандардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, сондай-ақ құқықтық мемлекетті нығайтуға бағытталған. Осы қызметтің тиімді жүзеге асырылуы қоғамның тұрақты дамуының маңызды шарты болып табылады.

Әдебиеттер тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы.
2. Қазақстан Республикасының «Баланың құқықтары туралы» Заңы.
3. Қазақстан Республикасының «Прокуратура туралы» Заңы.
4. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі.
5. Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі.
6. Сапарғалиев Ғ. Қазақстан Республикасының конституциялық құқығы.
7. Қазақстан Республикасындағы құқық қорғау органдары қызметіне арналған ғылыми зерттеулер.