ҚАТТЫ ДӘРІЛІК НЫСАНДАР ЦЕХЫН ЭЛЕКТРМЕН ЖАБДЫҚТАУДЫҢ АРАЛАС ЖҮЙЕСІН ӘЗІРЛЕУ

РАЗРАБОТКА КОМБИНИРОВАННОЙ СИСТЕМЫ ЭЛЕКТРОСНАБЖЕНИЯ ЦЕХА ТВЕРДЫХ ЛЕКАРСТВЕННЫХ ФОРМ

Жолбарыс Аяулым Канагатовна

студент, кафедра инженерных дисциплин и соответствующих практик, Казахский национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова,

Республика Казахстан, г. Алматы

Сержанова Куралай Шархановна

научный руководитель, ассистент профессора, Казахский национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова,

Республика Казахстан, г. Алматы

АННОТАЦИЯ

Бұл жоба қатты дәрілік нысандар цехын электрмен жабдықтаудың аралас жүйесін әзірлеуге бағытталған. Жобаның мақсаты қатты дәрілік нысандарды өндіру ерекшеліктерін ескере отырып, өндіріс процесін сенімді, тиімді және қауіпсіз электр жүйесімен қамтамасыз ету болып табылады. Қатты дәрілік қалыптарды өндіруге арналған жабдықтардың электр энергия шығынын зерттеу, маңызды аймақтарды анықтау және де қатты дәрілік нысандарды жасап шығаратын цехқа электрмен жабдықтаудың аралас жүйесін ұсыну. Өндірістік талаптарға сәйкес келетін электр жабдықтарын таңдау және орнату, сонымен қатар аралас жүйені пайдалану мүмкіндігін қарастыру.

АННОТАЦИЯ

Данный проект направлен на разработку комбинированной системы электроснабжения цеха твердых лекарственных форм. Целью проекта является обеспечение производственного процесса надежной, эффективной и безопасной электрической системой с учетом особенностей производства твердых лекарственных форм. Исследование расхода электроэнергии оборудования для производства твердых лекарственных форм, определение важных зон и предоставление комбинированной системы электроснабжения цеху по изготовлению твердых лекарственных форм. Выбор и установка электрооборудования, соответствующего производственным требованиям, а также рассмотрение возможности использования комбинированной системы.

Кілт сөздер: қатты дәрілік нысандар, электрмен жабдықтау, электрмен жабдықтаудың аралас жүйесі, цех, трансформатор, өндіріс.

Ключевые слова: твердые лекарственные формы, электроснабжение, комбинированная система электроснабжения, цех, трансформатор, производство.

Жобаның негізгі мақсаты: Өндіріс орнының тұтынушыларын электр энергиясымен қамтамасыз ету.

Жобаның өзектілігі қатты дәрілік нысандар цехын электрмен жабдықтаудың аралас жүйесін әзірлеу қазіргі таңда келесі себептерге байланысты өзекті болып табылады:

Қатты дәрілік нысандар (таблеткалар, капсулалар, түйіршіктер) фармацевтикалық өндірісте маңызды орын алады. Олардың өндірісінде жоғары технологиялық жабдықтар, автоматтандырылған желілер және қатаң сапа бақылауы қолданылады. Осындай өндірістің үздіксіз және сенімді жұмысын қамтамасыз ету үшін тиімді электрмен жабдықтау жүйесі қажет. Сондықтан аралас электрмен жабдықтау жүйесін әзірлеу өзекті мәселе болып табылады. Фармацевтикалық өндірістің тоқтауы өнім сапасының төмендеуіне немесе шикізаттың жарамсыз болуына, пациенттердің қаіпсіздігіне әсер ету мүмкін. Электр жүйесі өнімнің сапасын қамтамасыз етуде маңызды орын алады. Аралас электрмен жабдықтау жүйесі негізгі электр желісімен қатар резервтік қуат көздерін (генераторлар, UPS, баламалы энергия көздері) біріктіреді. UPS және резервтік генераторлар арқылы үздіксіз жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Яғни, бұл жүйе үздіксіз электрмен жабдықтау функциясын орындай отырып, өнімнің сапасын, қауіпсіздігін қамтамасыз ете алады. Сондай-ақ күн, жел немесе басқа да жаңартылатын энергия көздерін пайдалану арқылы өндірістің экологиялық әсерін төмендетуге болады. Табиғи энергия көздері экологияға тигізетін қауіп-қатердің алдын алады.

Қатты дәрілік түрлерге әртүрлі майдаланған дәрілік құралдардың механикалық қоспалары болып келетін ұнтақтар және жинақтар жатады. Олар дисперстік ортасы жоқ еркін дисперстік жүйелер. Майдалау дәрежесіне байланысты дисперстік жүйелер майда дисперсті – ұнтақтар, ірі дисперсті – жинақтар болып бөлінеді. Олар таблеткалар, капсулалар, түйіршіктер, ұнтақтар және драже түрінде шығарылады. Бұл дәрілік нысандар кең таралған, себебі олардың тұрақтылығы жоғары, қолдануға ыңғайлы және сақтау мерзімі ұзақ. Электрмен жабдықтау - тұтынушыларды электр энергиясымен қамтамасыз ету. Электрмен жабдықтау жүйесі – тұтынушыларды электр энергиясымен қамтамасыз етуге арналған электр қондырғыларының жиынтығы. Орталықтандырылған электрмен жабдықтау – электр энергиясын тұтынушыларды (ЭК) электр жүйесінен қоректендіру. Электр желісі - бұл белгілі бір аумақта жұмыс істейтін қосалқы станциялардан және тарату құрылғыларынан , өткізгіштерден, әуе және кабельдік электр желілерінен тұратын электр энергиясын беруге және таратуға арналған электр қондырғыларының жиынтығы. Электр энергиясын қабылдағыш (электр қабылдағыш, ЭП) – электр энергиясын энергияның басқа түріне түрлендіруге арналған аппарат, агрегат және т. б. Электр энергиясын тұтынушы - электр энергиясын өз қажеттіліктері үшін пайдаланатын адам немесе ұйым. Бұған коммерциялық кәсіпорындар, өнеркәсіптік кәсіпорындар, мекемелер және басқа да ұйымдар кіруі мүмкін.

Қатты дәрілік нысандар цехында электрмен жабдықтау – өндірістің негізгі инфрақұрылымдық элементі. Ол үздіксіз жұмыс, жоғары сапа, технологиялық процестердің тұрақтылығы және шығындарды оңтайландыру үшін маңызды. Сондықтан сенімді, тиімді және экологиялық таза электрмен жабдықтау жүйесін енгізу – фармацевтикалық өндірістің табысты жұмыс істеуінің басты шарты. Дәрілік заттарды өндіруде араластырғыштар, престеу машиналары, капсулалау аппараттары, кептіру жүйелері сияқты құрылғылар пайдаланылады. Бұл жабдықтар тұрақты кернеу мен үздіксіз қуат көзін талап етеді. Сондықтан электр жүйелерінің үздіксіз жұмыс істеуі цехтегі жұмыстың тоқтамауына ықпал етеді. Фармацевтикалық өндірісте GMP (Good Manufacturing Practice) стандарттарына сәйкес қатаң сапа бақылауы жүргізіледі. Электрмен жабдықтаудың кез келген ауытқуы өндіріс сапасына кері әсерін тигізіп, дәрілік препараттардың жарамсыз болуына әкелуі мүмкін. Электр қуатын оңтайлы пайдалану өндіріс шығындарын төмендетуге көмектеседі. Заманауи энергия тиімді жүйелер өндіріс өнімділігін арттырып, артық шығындарды болдырмайды.

Электрмен жабдықтаудың аралас жүйесі қалалық электр желісінен алынатын электр энергиясын толық немесе ішінара ауыстыруға арналған, сондай-ақ UPS (үздіксіз электрмен жабдықтау көзі) функциясын орындайды. Аралас MPPT контроллері бар гибридті инвертор күн, жел және т.б. энергияны бірінші кезекте пайдаланады, ал қалалық электр желісі жаңартылатын көздерден энергия жетіспеген жағдайда ғана араласады. Электр желілеріндегі апаттар және сыртқы электрмен жабдықтау болмаған кезде гибридті электр станциясы толығымен автономды болады.

Электр қабылдағыштардың бірнеше түрі бар:

• Жоғары ток жиілігі бар қабылдағыштар 10000 Гц-тен асады.
• Жиілігі 10 000 Гц дейінгі қабылдағыштар.
• Ең көп таралған санат-50 Гц болатын қалыпты жиілікті қабылдағыштар.
• 50 Гц-тен төмен жиіліктегі құрылғылар.

Өнеркәсіптік электрмен жабдықтау жүйесіндегі негізгі ток-50 Гц жиіліктегі айнымалы үш фазалы ток. Басқа қабылдау қондырғылары, жоғары немесе жоғары жиілікте, индуктивті және диэлектрлік жылыту мақсатында өнеркәсіпте қолданылады. Төмен жиілікті тоқ, өз кезегінде, көптеген балқыту қондырғыларын қуаттандыруға арналған, мысалы, шлакты балқыту қондырғылары және т.б. Электрмен жабдықтау жүйесін құру кезінде әр түрлі фазаларда әдетте әр түрлі жүктеме болатындығын ескеру қажет, желіде ол көбінесе асимметриялы болады. Өнеркәсіптік қондырғыларға орнатылған асимметриялық қабылдағыштардың ішінде жарықтандыру құрылғылары, бір фазалы трансформаторлар және электр пештерінің әртүрлі түрлері бар.

Бірнеше электрмен жабдықтау көздерін біріктіретін жүйелерді аралас жүйелер деп атаймыз. Мұндай жүйелер жүктемелерді 99% сапалы электрмен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді және электрмен жабдықтау тек бір қуат көзіне тәуелді емес. Аралас электр станцияларындағы негізгі қуат көздері-орталықтандырылған электрмен жабдықтаудың сыртқы желісі, күн және жел электр станциялары. Көбінесе аралас электр станциялары электрмен жабдықтаудың резервтік көздерімен-дизель, бензин немесе газ генератор қондырғыларымен жабдықталады. Бұл, әсіресе, сыртқы желі байланысы болмаған кезде немесе объект жету қиын жерде болғанда және қызмет көрсетушісіз жұмыс істегенде қажет.

Электрмен жабдықтаудың аралас жүйесі үш түрлі болуы мүмкін:

1) Автономды жел-күн электр станциясы. Мұндай станциялар сыртқы желі болмаған кезде жұмыс істейді және құрамында күн фотоэлектрлік станциясы (ФЭС), Жел энергетикалық станциясы (ЖЭС) және аккумуляторлық батареялар (АБ) бар. Сонымен қатар, жұмыс сенімділігін арттыру үшін мұндай автономды энергетикалық кешендер

құрамында дизель, бензин немесе газ поршенді электр станциялары бар.

2) Желілік жел - күн электр станциясы. Мұндай гибридті электр станциялары сыртқы электрмен синхрондалған желі. Негізгі жұмыс режимінде тұтынушылар энергияны ЖЭК-тен алады, ал оның мөлшері жеткіліксіз болса, ол сыртқы желі, ал артық болған жағдайда ол өнеркәсіптік желіге беріледі. Бұл режимде AB және дәстүрлі автономды электр көздері әдетте пайдаланылмайды.

3) Резервтік электрмен жабдықтау жүйесі. Мұндай жүйелерде жұмыс істеудің негізгі режимінде тұтынушылар үшін электр энергиясының көзі сыртқы электр желісі болып табылады. Сыртқы желі жоғалған кезде тұтынушылар үшін қуат көзі ӘЭК және АБ немесе дәстүрлі АЭК болып табылады.

Қорытынды:

Бұл жобаның мақсаты қатты дәрілік нысандар цехын электрмен жабдықтаудың аралас жүйесін әзірлеу болып табылады. Электрмен жабдықтау жүйесін жобалау жобасы өндіріс процесінің тұрақтылығын қамтамасыз етудегі маңызды қадам. Осы шеңберде жүзеге асырылатын шешімдер өндірістің тиімділігін, қауіпсіздігін және сапасын арттыруға көмектеседі.

Әдебиеттер тізімі:

1. Электроснабжение цехов промышленных предприятий / Э.А. Киреева, В.В. Орлов, Л.Е. Старкова. – Москва, 2003.
2. Сағындықова Б.А. Анарбаева Р.М. Дәрілердің дәріханалық технологиясы-2018.-93б
3. Системы электроснабжения промышленных предприятий https://www.elektro-expo.ru/ru/articles/sistemy-ehlektrosnabzheniya-promyshlennyh-predpriyatij/
4. Комбинированной системы электроснабжения https://stavdeti.ru/upload/iblock/937/sv3lcgcanf5umepz6s291vzaw3gi4gra/zadacha-2_Kombinirovannye-sistemy-elektrosnabzheniya.docx
5. Комбинированные системы электроснабжения на возобновляемых источниках энергии