ФИЗИКАНЫ ОҚЫТУДАҒЫ ЗАМАНАУИ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

АҢДАТПА

Жаратылыстану және гуманитарлық циклдарды оқытуда ақпараттық технологияларды қолдану проблемасы жаңа және жақсы дамыған емес, сонымен бірге пәнді қолдану шеңберінде көптеген конкретизация мен егжей-тегжейлі емдеуді қажет етеді. Жақында химия, физика, астрономия сияқты жеткілікті іргелі білім мен қалыптасқан дағдылар мен дағдыларды қажет ететін пәндерді оқып-үйрену осы пәндерді оқып-үйрену кезінде оқушылардың жетістік деңгейінің төмендеу проблемасын айқын көрсетіп отыр.

Кілт сөздер: Жаратылыстану және гуманитарлық циклдар, ақпараттық технологиялар, ой-өріс, қызығушылық.

Мектеп оқушыларының интерактивті модельдермен жұмысының тиімділігі өте зор [1]. Оқушылар монитордан әртүрлі физикалық процестердің мультимедиялық модельдеуін көре алады, сонымен бірге осы процестерге қатысатын денелерге әсер ететін күштердің векторларын бақылайды . Басқа векторлық шамаларды көзге елестетуге болады - жылдамдық, үдеу, жол және сол сияқтылар . Сонымен қатар, мұнда мектеп оқушылары барлық түрлерін көре алады зерттелген физикалық құбылыстың графикасы. Мұның бәрі тыңдаушыларға дәстүрлі оқыту құралдарына қарағанда физикалық шамалар арасындағы себеп-салдар байланыстарын орнатуға қарағанда тезірек жүріп жатқан процестің мәнін дұрыс және терең түсінуге мүмкіндік береді. Толық жабдықталған мектеп зертханасы да компьютердің жақсы үлгілері беретін көріністі қамтамасыз ете алмайды.

Физика сабақтарында студенттердің практикалық дағдылары мен дағдыларын қалыптастыруда демонстрациялық эксперимент пен фронтальды зертханалық жұмыстар маңызды орын алады. Физика сабақтарындағы физикалық эксперимент оқушылардың бойында физикалық құбылыстар мен процестер туралы бұрын жинақталған түсініктерді қалыптастырады, оқушылардың ой-өрісін толықтырады және кеңейтеді. Зертханалық жұмыс кезінде студенттер өз бетімен жүргізген эксперимент барысында олар физикалық құбылыстардың заңдылықтарын біледі, зерттеу әдістерімен танысады, физикалық құрылғылармен және қондырғылармен жұмыс істеуге үйренеді, яғни білімді өз бетінше алуға үйренеді тәжірибеде.

Толыққанды физикалық эксперимент жүргізу үшін демонстрациялық және фронтальды түрде жеткілікті мөлшерде жеткілікті жабдық қажет. Қазіргі кезде мектеп физикасы зертханалары физикалық құралдармен және демонстрациялық және фронтальды зертханалық жұмыстарға арналған оқу құралдарымен өте нашар жабдықталған. Қолданыстағы құрал-жабдықтар тозып қана қоймай, ескірген және жеткіліксіз мөлшерде [2].

Бүгінгі күні физикалық эксперимент жүргізуге, әсіресе фронтальды зертханалық жұмыстарға арналған жабдықтар өте аз. Бірақ физика зертханасы қажетті құралдармен толық жабдықталған болса да, нақты эксперимент дайындауға және оны өткізуге көп уақытты қажет етеді. Сонымен қатар, өлшеудің елеулі қателіктеріне, сабақтың уақыт шектеулеріне байланысты нақты эксперимент көбінесе физикалық заңдар туралы білім көзі бола алмайды, өйткені анықталған заңдылықтар тек шамаланған, көбінесе дұрыс есептелген қателік өлшенген мәндерден асып түседі.

Физикалық экспериментті жүргізудің дәстүрлі әдістемесін ғана қолдану оқушылардың физика бойынша дағдылары мен практикалық дағдыларының төмен деңгейіне әкеледі. Оқушылар эксперимент кезінде алынған графиктер мен кестелерді талдауды, түсінуді және интерпретациялауды білмейді, физикалық құбылыстардың мәнін түсіндіруді білмейді, физикалық процестердің заңдылықтарын түсінбейді, қажетті ақпаратты өз бетінше алуды білмейді. әртүрлі көздерден, соның ішінде электронды көздерден. Бұл ақпараттық құзыреттіліктің қалыптасуына және оқушылардың физикадан дайындық деңгейіне әсер етеді.

Бүгінгі күні виртуалды модельдер көмегімен компьютер арқылы физикалық эксперимент және фронтальды зертханалық жұмыстар жүргізуге болады. Осылайша, мектептің физикалық зертханасында жабдықтардың жетіспеушілігін өтеуге болады және осылайша виртуалды модельдер бойынша физикалық эксперимент барысында оқушыларға физикалық білімді өз бетінше алуға үйрету, яғни нақты мүмкіндік бар студенттерде қажетті ақпараттық құзыреттілікті қалыптастыру және оқушылардың физикаға дайындық деңгейін арттыру.

Мектептегі демонстрациялық эксперименттің виртуалды нұсқалары оқу үдерісіне енгізілген жағдайда оқушылардың физикадан практикалық дағдыларын қалыптастыру тиімді жүзеге асырылуы мүмкін. Компьютердің виртуалды ортасы эксперимент тұжырымдамасын тез өзгертуге мүмкіндік береді, бұл оның нәтижелерінің айтарлықтай өзгергіштігін қамтамасыз етеді және бұл оқушылардың логикалық талдау операцияларын орындайтын және эксперимент нәтижелерінің тұжырымдарын тұжырымдайтын практикасын едәуір байытады [3].

Компьютерлік эксперимент физика курсының «эксперименттік» бөлігін толықтыруға және сабақтың тиімділігін едәуір арттыруға қабілетті. Оны қолданған кезде сіз құбылыстағы басты нәрсені бөліп алуға, қайталама факторларды кесуге, заңдылықтарды анықтауға, өзгермелі параметрлермен бірнеше рет тексеруге, нәтижелерді сақтауға және ыңғайлы уақытта өз зерттеулеріңізге оралуға болады. Сонымен қатар, компьютерлік нұсқада эксперименттердің саны әлдеқайда көп болуы мүмкін. Эксперименттің бұл түрі белгілі бір заңдылықтың, құбылыстың, процестің және т.б. компьютерлік моделін қолдану арқылы жүзеге асырылады . Осы модельдермен жұмыс жасау студенттерге үлкен танымдық мүмкіндіктер ашады, оларды тек бақылаушылар ғана емес, сонымен қатар жүргізіліп жатқан эксперименттердің белсенді қатысушылары етеді.

Интерактивті модельдердің көпшілігі эксперименттердің бастапқы параметрлері мен шарттарының кең ауқымын өзгертуге мүмкіндік береді, олардың уақыт шкаласын өзгертеді, сонымен қатар нақты эксперименттерде жоқ жағдайларды модельдейді.

Тағы бір жағымды жайт, компьютер нақты физикалық экспериментте жүзеге асырылмайтын ерекше, шынайы табиғи құбылысты емес, оның бақылаудың негізгі физикалық заңдылықтарын жылдам әрі тиімді табуға мүмкіндік беретін оның оңайлатылған теориялық моделін елестету қабілетін ұсынады. құбылыс. Сонымен қатар, студент эксперимент барысымен сәйкес графикалық заңдылықтардың құрылысын байқай алады. Модельдеу нәтижелерін бейнелеудің графикалық тәсілі студенттерге алынған ақпараттың үлкен көлемін игеруді жеңілдетеді. Мұндай модельдер ерекше маңызды, өйткені оқушылар графиктерді салу мен оқуда айтарлықтай қиындықтарға тап болады. Сонымен қатар физикадағы барлық процестер, құбылыстар, тарихи тәжірибелер виртуалды модельдердің көмегінсіз жүкті бола алмайтынын біліңіз ( мысалы, сұйықтықтар мен газдардың ламинарлы және турбулентті ағындары және тұтқыр сұйықтық ағыны). Интерактивті модельдер студентке процестерді оңайлатылған түрде көруге, қондырғылардың схемаларын елестетуге, жалпы өмірде мүмкін емес эксперименттер жасауға мүмкіндік береді [4].

Физика сабақтарында компьютерлік эксперимент жүргізу үшін заманауи мектепте қажетті материалдық база бар, бұл қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды оқу үдерісіне кеңінен енгізуге мүмкіндік береді.

Компьютерлік технологияларды қолдану бізге оқытудың заманауи формалары мен әдістерін қолданып қана қоймай, сонымен қатар компьютерлік тестілеу мен білімді бақылаудың арқасында оқушылардың оқу жетістіктері туралы ақпаратты жинау мен өңдеудің жылдамдығы мен дәлдігін арттыруға мүмкіндік береді. төтенше жағдайды түзету үшін.

Заманауи ақпараттық технологияларды қолдану оқұшылардың жаңа білімді алуға деген қызығушылығын арттырады және ынталандырады, интерактивтіліктің арқасында ақыл-ой белсенділігін белсендіреді және оқу материалын тиімді игеруге мүмкіндік береді. Студенттерге шындықта көрсету қиын процестерді имитациялау және елестету, есептер мен рефераттар дайындау үшін Интернетте жарияланған материалдарды өз бетінше іздеу іздеу , сол арқылы оқушылардың дербестігін, өзін-өзі бағалау дағдыларын дамыту мүмкіндігі беріледі [5]. Оқытатын компьютерлік технологиялардың көмегімен студенттер жеке ұйымдастырылуы мүмкін, білім беру бөліңіз студенттер оның қабылдау логика және түріне сәйкес, оның зерттеу қарқынына сәйкес материалды. Дәрістер, бейнефильмдер мен фильмдерді қарау сияқты таныс пассивті формалардан айырмашылығы, студенттер мен компьютер пайдаланушыларға болып жатқан оқиғаларға үнемі қатысу ұсынылады, олардың іздеу шығармашылық белсенділігі енгізіліп, үйретіледі, қиял мен модельдік көзқарас дамиды. Кез-келген білім беру компьютерлік бағдарламасы іс жүзінде виртуалды әлемдегі шындықты бейнелейтін модель болып табылады. Оқұшылар шындықты компьютердің көмегімен әдеттегі түсініктер мен суреттер арқылы біледі, оларға қол тигізуге болмайды, бірақ олар іс жүзінде екі өлшемді [6]. 

Қорытынды

Электрондық зертханалық жұмысты қолдану студенттерде ақпараттық құзыреттіліктің қалыптасуына ықпал етеді, олар алған ақпаратты түсіндіруді, жүйелеуді, сыни тұрғыдан бағалауды және өздері шешетін проблема тұрғысынан талдауды, дәлелді тұжырымдар жасауды, жоспарлаған кезде алған мәліметтерді пайдалануды үйренеді белгілі бір жағдайда өз қызметін жүзеге асыра отырып, бар ақпаратты құрылымдауға, оны әр түрлі нысандарда және олардың сұраныстарына сәйкес әр түрлі ақпарат құралдарында ұсынуға [7].

Әдебиет тізімі:

1. Михайлусов А.Г. Информационные технологии на уроках физики // Перспективы развития информационных технологий. 2015. №23. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/informatsionnye-tehnologii-na-urokah-fiziki (дата обращения: 02.04.2021).
2. Донских Сергей Александрович, Полякова Светлана Витальевна Разработка интерактивного электронного учебного пособия по теме: "Механика. Законы сохранения" // Вестник Таганрогского института имени А.П. Чехова. 2019. №1.
3. Кондрук Андрей Владимирович Внедрение системы электронного обучения в образовательный процесс // Современная высшая школа: инновационный аспект. 2012. №4.
4. Государственная программа развития образования РК на 2011-2020 гг. // [Электронный ресурс]: edu.gov.kz/ru/ zakonodatelstvo
5. Сарсенова С.Б., Казмагамбетова К.Г., Лукпанова Д.М. Использование информационно-коммуникационных технологий на уроках специальных дисциплин // Евразийский Союз Ученых. 2014. №8-9.
6. Герасимова Розалия Еремеевна, Никулина Анна Алексеевна, Тастанова Анар Каирбаевна Инновационный педагогический опыт: опыт международного сотрудничества // Педагогика. Психология. Философия. 2018. №4 (12).
7. Тастанова А.К., Абылгаз А.Е. Компетентностный подход в системе непрерывного педагогического образования // Образование через всю жизнь: непрерывное образование в интересах устойчивого развития: материалы 11-й междунар. конф., Минск, 27-28 сентября 2013 г. / Минский ин-т управления; сост.